Gemeenten moeten werklozen (45+) beter helpen

Bijstandsgerechtigden van 45 jaar en ouder worden door gemeenten niet goed geholpen bij hun zoektocht naar werk. Er wordt weinig rekening gehouden met de specifieke ondersteuning die nodig en doeltreffend is voor de grootste groep oudere bijstandsgerechtigden die ver van de arbeidsmarkt afstaat.

Gemiste kansen

Dat stelt de Inspectie SZW in haar rapport Perspectief voor oudere werklozen. Dienstverlening aan oudere (45+) bijstandsgerechtigden dat maandag openbaar is gemaakt. De huidige aanpak van gemeenten lijkt ten koste te gaan van de minder zelfredzame oudere werkloze. Dat leidt tot onnodig gemiste kansen, ook in de huidige ongunstige economische omstandigheden, stelt de Inspectie.

Standaardtrajecten

De dienstverlening bestaat veelal uit standaardtrajecten; slechts 16 procent van de gemeenten heeft specifiek beleid voor oudere werklozen, zo blijkt uit het onderzoek. Zelfredzame ouderen geven aan prima met die standaardtrajecten uit de voeten te kunnen. De meeste oudere bijstandsgerechtigden hebben een extra duwtje in de rug nodig, stelt de Inspectie.

Geen actieve begeleiding

Vooral als de oudere werkloze net in de bijstand zit, wordt hij bij het solliciteren ondersteund. Daarbij worden vacatures aangeboden waarbij rekening wordt gehouden met de arbeidswensen van de 45-plusser. Als de oudere langer in de bijstand zit en de motivatie afneemt, neemt ook de ondersteuning af. Er wordt nog wel gevraagd naar de sollicitatieactiviteiten, ‘maar er is geen actieve begeleiding meer bij het solliciteren noch wordt er gecontroleerd of de oudere werkloze breder zoekt, dan in de functies of sectoren die hij of zij gewend is’, aldus de Inspectie.

Afgeschreven

Door de vele afwijzingen voelen oudere bijstandsgerechtigden zich vaak afgeschreven en nutteloos. Ze zoeken vooral werk in sectoren en beroepen die ze kennen. Het is hen moeilijk om zicht te krijgen op de eigen competenties en vaardigheden die ze kunnen inzetten voor ander werk dan ze gewend zijn. Ook vooroordelen van werkgevers spelen hen parten. De 45-plussers moeten dan ook intensiever, anders en langer zoeken naar een baan dan andere doelgroepen’, stelt de SWZ-Inspectie.

Betere ondersteuning

De dienstverlening aan deze groep bijstandsgerechtigden kan en moet worden verbeterd. Zo moet een betere diagnose worden gemaakt ‘waardoor er een goed beeld ontstaat van de kenmerken, competenties, kansen en beperkingen’. Ook het direct onder de aandacht brengen van oudere werklozen bij werkgevers vergroten de kans op een terugkeer naar de arbeidsmarkt. Ditzelfde geldt voor het voeren van motiverende en dwingende gesprekken om een breder zoekgedrag te stimuleren.

Klantmanagers

Staatssecretaris Klijnsma (SZW, PvdA) deelt de eindconclusie dat de dienstverlening aan oudere bijstandsgerechtigden effectiever kan. ‘De effectiviteit van re-integratie is voor een groot deel afhankelijk van de uitvoering, van de klantmanagers, die dagelijks bezig zijn mensen naar werk te begeleiden. Zij moeten beschikken over de juiste kennis over wat werkt en wat niet en dat kunnen toepassen in de praktijk’, schrijft Klijnsma aan de Kamer. Klantmanagers moeten daartoe wel in staat worden gesteld.

Onmisbaar

‘Juist in deze tijd van hoge werkloosheid is een vraaggerichte ondersteuning van bijstandsgerechtigden onmisbaar. Dit geldt des te meer voor oudere werklozen vanwege de bekende vooroordelen van werkgevers over deze leeftijdsgroep. Ondersteuning en versterking van de werkzoekende oudere bijstandsgerechtigde die minder goed zelfredzaam is, dient hand in hand te gaan met het benaderen van werkgevers die baanopeningen en werkhervattingskansen bieden of kunnen creëren. Gemeenten en het UWV moeten hier samen intensief in optrekken.’