Gemeenten weten niet waar ‘hun’ jeugdzorgkinderen wonen

Door een groot tekort aan jeugdzorgplekken in de eigen regio worden kinderen in crisissituaties door het hele land geplaatst. Deze kinderen komen vaak bij commerciële jeugdzorgbedrijven terecht. Gemeenten, die contracten met deze partijen afsluiten, hebben echter geen goed zicht op de kwaliteit van zorg die deze bedrijven bieden. Ook weten ze niet altijd op welke locatie de kinderen verblijven.

Dat blijkt uit onderzoek van Follow the Money en Pointer. Eén van de plekken waar kinderen vanuit het hele land terechtkomen, is het Veluwse Hoenderloo-terrein. Daar zijn sinds het vertrek van zorginstelling Pluryn twintig veelal nieuwe zorgbedrijven neergestreken. De afgelopen jaren zijn er regelmatig incidenten met jeugdzorgjongeren op het Hoenderloo-terrein.

Onwenselijk

Jeugdstem, de onafhankelijke vertrouwenspersoon voor kinderen, vindt het onwenselijk dat kinderen ver van huis worden ondergebracht. Dat vanuit het hele land kinderen in bijvoorbeeld Hoenderloo belanden, staat haaks op het beleid van de overheid, zegt Jeugdstem: ‘De visie is dat we zorg dichtbij huis organiseren.’

Geen aanleiding

‘Situaties als in Hoenderloo zorgen ervoor dat kinderen ver weg van hun familie en netwerk verblijven en naar een andere school moeten, ook als daar inhoudelijk geen aanleiding voor is’, zegt de woordvoerder van Jeugdstem. Eind vorig jaar trok Jeugdstem bij de Hoenderlose zorgbedrijven aan de bel. Dit omdat kinderen zich er onveilig voelden.

Te weinig opvangplekken

De meeste kinderen die op Hoenderloo wonen komen via jeugdbeschermingsorganisaties, zoals Jeugdbescherming Gelderland. Die heeft grote moeite om onderdak te vinden voor kinderen met complexe problemen. ‘Iedereen aast op dat ene lege bed’, schetst Niels Naaldenberg, manager bij Jeugdbescherming Gelderland. Voor de decentralisatie in 2015 had hij als zorgmakelaar van de jeugdbeschermingsorganisatie met tien zorgorganisaties te maken. Inmiddels zijn dat er 200. ‘Maar toch zijn er nog te weinig opvangplekken.’

Op straat

Volgens Jeugdbescherming Gelderland kan het gebeuren dat er ook kinderen op plekken terechtkomen waar gemeenten en jeugdbescherming liever geen kinderen plaatsen. Maar door de noodsituatie en een gebrek aan crisisbedden en vervolgplekken zegt jeugdbescherming niet anders te kunnen. Naaldenberg: ‘Het alternatief is de straat. Dus dan is er geen keuze en plaatsen we toch.’ Jeugdbescherming zegt in dit soort situaties extra scherp toezicht te houden op de geboden hulpverlening.

Geen zicht

Gemeenten sluiten de contracten af met jeugdzorgbedrijven. De kosten voor de opvang van één kind kunnen oplopen tot 50.000 euro per maand. Voor de plaatsing zijn gemeenten veelal afhankelijk van de keuze van jeugdbeschermers. Toch hebben lokale overheden zelf niet altijd zicht op welke locatie van de aanbieder deze kinderen verblijven. Zo geeft Arnhem aan deze informatie niet uit de data te kunnen halen. Hoewel er ook kinderen uit Arnhem in Hoenderloo zijn geplaatst, kan de gemeente dit niet bevestigen: ‘We hebben geen zicht op het aantal cliënten dat verblijft of heeft verbleven op het Hoenderloo-terrein.’

Hetzelfde geldt voor Amersfoort. Een woordvoerder zegt dat er wel contracten zijn afgesloten met een aantal jeugdzorgaanbieders die ook op Hoenderloo actief zijn. Dat is nodig, omdat er in Amersfoort en omgeving in crisissituaties niet altijd opvang is. Maar of er ook kinderen uit Amersfoort op het Hoenderloo-terrein zijn geplaatst, weet de gemeente niet.