Gemeenten: derdelanders hoeven opvang voorlopig niet te verlaten

De zogeheten derdelanders uit Oekraïne hoeven in meerdere gemeenten voorlopig de opvang niet te verlaten. In een rondgang van het ANP langs zo'n driehonderd gemeenten laten onder meer Eindhoven, Groningen, Arnhem, Ede, Deventer en Roermond weten dat ze de vluchtelingen maandag niet op straat zetten. Vanaf die dag hebben ze volgens het kabinet geen recht op opvang meer en zouden ze dus op straat kunnen belanden.

Bij de derdelanders gaat het om mensen uit andere landen die in Oekraïne werkten of studeerden toen Rusland dat land binnenviel. Enkele duizenden van hen vluchtten naar Nederland. Ze kregen dezelfde bescherming en dezelfde rechten als Oekraïners, maar dat stopt maandag. Vanaf die dag moeten ze de opvang of het gastgezin verlaten, mogen ze niet meer werken en krijgen ze geen leefgeld. Als ze geen asiel of studievisum hebben aangevraagd, moeten ze Nederland binnen 28 dagen verlaten.

Wisselende uitspraken

Enkele rechters hebben geoordeeld dat Nederland die bescherming niet mag stoppen, terwijl andere rechters in vergelijkbare zaken juist bepaalden dat de overheid dat wel mocht. Zowel de overheid als de vluchtelingen hebben aangekondigd in beroep te gaan bij de Raad van State, maar die heeft de formulieren nog niet binnen en kan de zaken dus niet voor maandag behandelen.

VNG: blijf derdelanders opvangen 

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseert dat gemeenten gebruik zouden moeten maken van de ruimte die ze hebben om de zogenoemde derdelanders in elk geval nog tot 2 oktober te blijven opvangen, als ze niet zeker zijn over de regels. De VNG wil dat gemeenten en derdelanders duidelijkheid krijgen en wil dat het rijk voorkomt 'dat gemeenten onomkeerbare besluiten nemen en daarvoor verantwoordelijk worden gehouden'. Volgens de vereniging blijven gemeenten 'betrokken bij deze mensen die nu al meer dan een jaar inwoner van onze gemeenten zijn'.

Op straat

In de stad Groningen staan veertig derdelanders geregistreerd. ‘Wij zullen mensen niet met dwang laten vertrekken, we blijven ze opvang bieden. We doen dat ook om te voorkomen dat er een grote toeloop ontstaat bij het aanmeldcentrum in Ter Apel.’ Eindhoven wijst op de rechtszaken die lopen. Als de vluchtelingen nu op straat worden gezet, moeten ze later misschien weer opvang krijgen. ‘We kiezen er daarom nu voor de opvang voor alle derdelanders in Eindhoven (98 personen) te continueren.’

Daklozenopvang

Twintig van de dertig derdelanders in Ede hebben asiel aangevraagd. De andere tien hebben nog niet gezegd wat ze gaan doen. ‘Maar we zetten ze maandag niet uit. Als we dat doen, waar gaan ze dan heen? Zien we ze terug in de daklozenopvang? Daar schiet niemand iets mee op’, aldus de gemeente. Deventer gaat naar eigen zeggen ‘coulant met mensen om’ en Arnhem laat weten: ‘Wij zijn een gastvrije stad en zetten niet zomaar mensen op straat.’

Ook de gemeenten Eemsdelta (Groningen), Aa en Hunze (Drenthe), Waadhoeke en Súdwest-Fryslân (Friesland), Leusden (Utrecht), Diemen, Hilversum, Heemskerk en Opmeer (Noord-Holland), Beek (Limburg) en Wageningen (Gelderland) wachten voorlopig af en zetten derdelanders maandag nog niet uit de opvang. Bodegraven-Reeuwijk zegt de adviezen van de overheid met 'de nodige soepelheid' te volgen en Nijkerk vindt het verstandig om 'even een pas op de plaats te maken'.