Goochelen met cijfers

Gemeenten hielden vorig jaar 1,18 miljard euro over op maatschappelijke ondersteuning en jeugd. Slechts 22 van de (toen nog) 393 ­gemeenten gaven het rijksbudget hiervoor volledig uit. De rest hield geld over. Sommige gemeenten heel veel geld, zo blijkt uit het overzicht dat minister Plasterk van Binnenlandse Zaken begin vorige week openbaar heeft gemaakt. Dat overzicht barst van de fouten, zo blijkt nu.

Zo heeft Renswoude geen overschot van 53 procent, maar van 5 procent, Schagen kent geen overschot van 31 procent, maar van 7 procent en Heerenveen heeft geen overschot van 32 procent, maar van 13 procent. En zo zijn er meer gemeenten die melden dat de ­cijfers van Plasterk niet kloppen. Zij zijn op zijn zachtst gezegd not amused over de actie van de minister, want gemeenten worden (opnieuw) in het beklaagdenbankje gezet.

Buiten kijf staat dat jongeren die zorg nodig hebben, die zorg moeten krijgen. Hulpbehoevenden die begeleiding of dagbesteding nodig hebben, moeten die krijgen. Gemeenten die de jeugdhulp stopzetten omdat het geld op is, moeten worden teruggefloten. Ook mag het niet zo zijn dat sociale wijkteams jongeren met zware problemen te lang zelf proberen te helpen waardoor de problemen verergeren. En dat hulpbehoevenden naar de rechter moeten om de broodnodige zorg en ondersteuning af te dwingen, is een gotspe. Maar om de realisatiecijfers, zonder nader onderzoek en zonder mogelijke verklaringen, de wereld in te slingeren is meer dan onhandig.

Plasterk vindt niet dat hem enige blaam treft: ‘De verantwoordelijkheid voor de juistheid van de gegevens ligt bij de gemeenten’, zo stelt hij in een Kamerbrief. Dat is te makkelijk. Het beeld dat gemeenten zorggeld op de plank laten liggen, is gezet en niet eenvoudig te herzien. Op zijn minst had hij erbij kunnen vermelden dat de overschotten (hoogstwaarschijnlijk) tijdelijk zijn, omdat de budgetten die gemeenten van het rijk krijgen de komende jaren verder omlaag gaan.