Inspectie kritisch op banenafspraak: regulier werk vaak onmogelijk

De ‘banenafspraak’ die duizenden mensen met een arbeidsbeperking aan betaald werk moet helpen, lijkt niet goed te werken. Voor een aanzienlijk deel van de doelgroep is het waarschijnlijk onmogelijk om bij een reguliere werkgever aan het werk te gaan, stelt de Arbeidsinspectie na onderzoek. Andere oplossingen, zoals dagbesteding of beschutte werkplekken met meer begeleiding, zijn mogelijk nuttiger voor hen.

Werkgevers beloofden tussen 2013 en 2026 zeker 125.000 reguliere banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking die nog wel mogelijkheden hebben om te werken. Extra begeleiding moest deze mensen helpen aan werk bij een reguliere werkgever. De teller staat nu op bijna 86.000 banen, heeft staatssecretaris Jurgen Nobel (Participatie) dinsdag bekendgemaakt.

Nauwelijks gewerkt

De Arbeidsinspectie ziet dat ruim een op de drie (35 procent) van de mensen in deze doelgroep van 2019 tot en met 2021 helemaal geen werk had. In de jaren daarvoor hadden ze nauwelijks gewerkt.

Geen mogelijkheden

Een deel van die groep heeft ook helemaal geen mogelijkheden om een reguliere baan te bemachtigen, vreest de Arbeidsinspectie. Die baseert zich onder andere op de ervaringen van medewerkers van uitkeringsinstantie UWV en gemeenten die mensen met een arbeidsbeperking proberen te begeleiden naar werk. Het gaat dan vaak om mensen bij wie meerdere problemen tegelijk spelen, zoals een beperking in combinatie met schulden, zorgtaken of woonproblemen.

Beschut werk of dagbesteding

Medewerkers van gemeenten en het UWV gaven tegenover de Arbeidsinspectie ook aan dat voor deze groep beschut werk of dagbesteding, met veel meer begeleiding, waarschijnlijk beter is om ze te laten meedraaien in de maatschappij. Maar er zijn volgens hen nog te veel obstakels om over te schakelen. Dit is ook een nadeel voor de mensen met een arbeidsbeperking die wel goede kans maken op een reguliere baan, omdat er zo minder tijd is om hen te begeleiden. 

De bijna 86.000 vorig jaar gecreëerde banen blijven achter bij de doelstelling van het kabinet van 105.000 banen in 2023. 

Op papier

FNV stelt de problemen rond de banenafspraak al jaren te adresseren. ‘Op papier arbeidsvermogen, in de praktijk geen reële kans op werk, dat is precies wat wij in de praktijk zien’, stelt vicevoorzitter van de vakbond Kitty Jong in een reactie op het onderzoek van de Arbeidsinspectie. ‘Er moet juist een tandje bij en het moet anders.’ Zo wil FNV onder andere dat er voldoende ‘beschutwerkplekken’ komen, plekken waar mensen kunnen werken in een veilige, aangepaste omgeving.