Geen voorschot energietoeslag in kwart grote steden

2023 is al voor 70 procent voorbij, maar huishoudens met een laag inkomen wachten in veel gemeenten nog steeds op de energietoeslag voor dit jaar. Waarschijnlijk krijgen zij net als vorig jaar een energietoeslag van 1300 euro, maar het wetsvoorstel dat ervoor moet zorgen dat gemeenten dit mogen doen, is nog niet aangenomen. Het voorstel, dat vlak na de val van het kabinet werd ingediend, is niet controversieel verklaard. Deze woensdag debatteert de Tweede Kamer erover, daarna moet het voorstel ook nog naar de Eerste Kamer.

Voorschot

Dat de wet het gaat halen, is zeer waarschijnlijk. Een vergelijkbaar wetsvoorstel voor het jaar 2022 werd in de Tweede Kamer met algemene stemmen aangenomen. Toch zijn gemeenten verdeeld over de vraag of zij, vooruitlopend op de wet, al een voorschot op de energietoeslag willen uitkeren. Ruim een kwart van de grote steden doet dit niet.

Carola Schouten, demissionair minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, wees eerder in een antwoord op Kamervragen op de mogelijkheid om 500 euro van de energietoeslag voor 2023 ‘naar voren te halen’, en deze tegelijk met de energietoeslag voor 2022 uit te keren. ‘Het is aan gemeenten om hierin keuzes te maken’, onderstreept de minister.

Verschillen

Het leidt tot grote financiële verschillen, tussen huishoudens waarvoor soms elke euro telt. Veel huishoudens met een laag inkomen kregen dit voorjaar al 500 euro bijgeschreven, terwijl andere nog in spanning afwachten wanneer de wet in werking treedt. Onder meer Amsterdam, Den Haag, Heerlen en Utrecht maakten gebruik van de mogelijkheid om een voorschot te geven.

Den Haag en Tilburg geven zelfs al aan dat iedereen die in 2022 recht had op energietoeslag, het voorschot krijgt. Zelfs als later blijkt dat iemand in 2023 geen recht meer had op energietoeslag, hoeft het voorschot niet te worden terugbetaald. Onder meer de gemeente Dinkelland kijkt bij de aanvraag voor energietoeslag 2022 ook automatisch of burgers recht hebben op het voorschot voor 2023.

Geen uitleg

Toch zijn er nog veel gemeenten, bijvoorbeeld Duiven en Westervoort, die juist uitdrukkelijk aangeven dat een voorschot ‘bij ons niet mogelijk is’. Waarom? Dat leggen hun websites de belangstellende Duivenaar of Westervoorter niet uit. Van de dertig grootste gemeenten geven er acht geen voorschot op de energietoeslag voor 2023. Ook zij geven op de informatiepagina voor burgers die energietoeslag willen aanvragen, zelden aan waarom zij geen voorschot geven.

De gemeente Arnhem speelt wel open kaart: ‘als we nu een voorschot uitbetalen, is er straks minder geld beschikbaar voor Arnhemmers die de energietoeslag nodig hebben’. De gemeente Rotterdam hanteert een vergelijkbare redenering, tot ongenoegen van Rotterdammers met een kleine beurs en van PvdA-raadslid Sarah Reitema: ‘Stop met vingerwijzen naar Den Haag en neem verantwoordelijkheid. Andere steden kunnen het ook.’.