5000 veelplegers onbehandelbaar

Nederland heeft 4820 veelplegers die in feite onbehandelbaar zijn. Dat blijkt uit onderzoek bij twee Veiligheidshuizen in Rotterdam en Leiden. ‘En we moeten niet verwachten dat die mensen het leven echt weer op de rit krijgen’, aldus onderzoeker Joost Vos van TNO.

Verwaarlozing en beperking

Veelplegers zijn mensen die in de afgelopen vijf jaar meer dan tien keer een proces verbaal hebben gekregen wegens een strafrechtelijk vergrijp en het afgelopen jaar in ieder geval één keer. Het gaat om mensen die verslaafd zijn, persoonlijkheidsstoornissen hebben, soms in combinatie met een verstandelijke beperking. Ook is er vaak sprake van zelfverwaarlozing, het mijden van zorg en problemen met agressie. Ze zorgen voor veel problemen in hun omgeving.

Geen definitieve oplossing
‘Politici zeggen vaak: wij gaan het oplossen’, aldus Vos. ‘Maar daar moeten ze mee ophouden. Bij deze mensen moet je niet zoeken naar een definitieve oplossing.’ Hij onderzocht 3 jaar lang vele cases bij de twee Veiligheidshuizen. De resultaten van het onderzoek staan in Onmogelijke levens, botsende logica en eigenzinnige professionals gemaakt door TNO, de Hogeschool Leiden, de universiteit van Sheffield, het LUMC en de steden Rotterdam en Leiden in opdracht van  van Platform31. 

Altijd tijdelijk 

Bij het zoeken naar een definitieve oplossing blijkt de samenwerking tussen verschillende domeinen niet altijd goed te verlopen. Bij een agressieve veelpleger kunnen hulpverleners verwachten dat justitie ingrijpt terwijl het OM wacht op actie vanuit de zorgketen. ‘Ze kijken te veel naar elkaar’, aldus Vos. Terwijl het volgens hem niet hoeft uit te maken wie er actie onderneemt. ‘Bij deze groep werken oplossingen altijd tijdelijk, dus zo moet je er ook tegen aankijken.’

Terugglijden
Als je accepteert dat oplossingen tijdelijk zijn, kan het eenvoudiger worden een aanpak te kiezen. Vos geeft het voorbeeld van een verwaarloosde, verloederde vrouw die voor veel overlast zorgde. ‘Ze werd langdurig opgenomen en knapte behoorlijk op. Daarna ging ze naar huis en kreeg outreachende hulp. Maar langzaamaan zie je haar terugglijden en verloederd ze weer.’

Erbij blijven
Het klinkt alsof Vos en zijn onderzoekers deze mensen opgegeven hebben, maar zo ziet hij het niet. ‘Je geeft ze niet op, je blijft erbij. En je rekent erop dat je er ook bij zult moeten blijven. Op die manier moet je het beheersbaar houden.’ Vanuit de hulpverlening wordt er positief gereageerd op de nieuwe boodschap. ‘Eindelijk eens iemand die het zegt’, hoort Vos.

Aanpassing isd-maatregel
De veiligheidshuizen, die sinds dit jaar onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten vallen, spelen een belangrijke rol in het beheersbaar houden van deze lastige groep, meent Vos. ‘Zij moeten zich concentreren op deze lastige groep en weten dat ze daar dan ook langdurig mee bezig zijn.’  Veelplegers kosten de maatschappij zo’n 15 duizend euro per persoon per maand. Het opsluiten van een veelpleger is de helft goedkoper. Maar in Nederland kunnen veelplegers niet langer dan twee jaar achter de tralies gezet worden met een behandeling. De isd-maatregel (instelling voor stelselmatige daders) zou moeten worden aangepast, vindt Vos. Dat advies om een langerlopende maatregel is inmiddels naar minister Opstelten van Veiligheid en Justitie gegaan.

Lees hier de publicatie.