Cruciale jeugdzorgaanbieders dreigen weg te vallen

Het fundament van de jeugdzorg staat op instorten, waarschuwt Jeugdzorg Nederland. Terwijl kleine aanbieders van eenvoudige jeugdhulp er ruime winstmarges op nahouden, dreigt een deel van de zogenoemde systeempartijen om te vallen. 

'Als die organisaties wegvallen heeft dat direct gevolgen voor de meest kwetsbare gezinnen en jongeren, want er is niet zomaar een vangnet', zegt Hans Spigt, voorzitter van Jeugdzorg Nederland.

Kloof
Een analyse door belangenvereniging Jeugdzorg Nederland van de financiële resultaten van honderden jeugdzorgorganisaties laat zien dat er een diepe kloof ligt tussen verschillende soorten aanbieders in de jeugdzorgsector. Aan de ene kant van die kloof staan 1351 kleine aanbieders van basis- of enkelvoudige hulp, die in 2018 gemiddeld meer dan 35 procent winst maakten. Aan de andere kant staan 64 systeempartijen - grote aanbieders met een breed aanbod en een sterke kennis- en netwerkfunctie - die nog nauwelijks het hoofd boven water houden. Het gemiddelde winstpercentage in die groep was 0,1 procent. Een derde van hen maakte verlies.

Fundament
De systeempartijen bieden niet alleen cruciale jeugdhulp, ze vervullen vanwege hun kennis en netwerk ook een essentiële rol in het hele veld, stelt Jeugdzorg Nederland. Ze hebben vaak een regiefunctie voor de cliënt, kunnen snel op- en afschalen en doorverwijzen als het nodig is. Bovendien worden ze veel gevraagd mee te denken met lokaal en regionaal jeugdzorgbeleid. Dat een deel daarvan met faillissement wordt bedreigd, is dus ernstig, want daardoor komt de continuïteit van zorg in gevaar. Voorzitter Hans Spigt van Jeugdzorg Nederland: 'Deze systeempartijen vormen het fundament van de jeugdhulp.'

Tarief
Gemeenten betalen de systeempartijen niet voor de cruciale rol die ze vervullen, concludeert Spigt. Jeugdzorg Nederland pleit daarom voor tariefdifferentiatie bij de inkoop. Spigt: 'Dat betekent dat het tarief hoger wordt als er meer gevraagd wordt. Als organisaties naast het bieden van hulp alleen, een veel bredere rol en functie vervullen, moeten ze daarvoor betaald worden.'

Bedingen
Bovendien zouden gemeenten lagere tarieven kunnen bedingen bij de kleinere aanbieders, meent Richard Janssen, hoogleraar bestuur en management van zorgorganisaties aan de Erasmus Universiteit en de universiteit van Tilburg. Gemiddeld 35 procent winst is erg veel, zegt hij in Trouw. Volgens hem is het logisch dat de systeempartijen minder kosteneffectief werken dan kleinere aanbieders. 'Grotere organisaties zijn echte instellingen. Zij zorgen bijvoorbeeld ook voor opleiding en onderzoek', legt hij uit.