‘Exorbitantste stijgingen grafrechten achter ons’

Doodgaan is een duur grapje in de gemeenten Groningen en Berkelland, en weer goedkoop in Amsterdam en Losser, meldt uitvaartverzekeraar en crematoriumuitbater Monuta in de jaarlijkse graf- en crematiekostenmeter. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verordening

Volgens Monuta liggen de gemeentelijke grafrechten, die per verordening door de gemeenteraad worden vastgesteld, het hoogst in Groningen. Een éénpersoonsplekje onder de zoden voor twintig jaar kost er gemiddeld maar liefst 7.308 euro. Een graf voor dezelfde huurtermijn heb je in de Twentse gemeente Losser al voor iets meer dan 700 euro. Losser is daarmee al jaren op rij de goedkoopste gemeente van het land. Een crematie (zonder gebruik van faciliteiten en begeleiding door nabestaanden) is met 985 euro het duurst in de Achterhoekse gemeenten Berkelland en Zutphen. Wie in Amsterdam de pijp uit gaat, kan zich tegen een zacht prijsje van 406 euro laten cremeren. De hoofdstad is daarmee de goedkoopste gemeente van het land voor een crematie.

Katholiek

Een woordvoerder van de gemeente Losser heeft een simpele verklaring voor de lage prijs van een graf in de Twentse gemeente. ‘Dit is nog een vrij katholiek dorp, dus de meesten laten zich hier ter aarde bestellen op de katholieke begraafplaats. Zodoende is onze openbare begraafplaats maar erg klein en kost die nauwelijks wat. Misschien dat er één keer per jaar een begrafenis plaatsvindt.’ De meeste kosten zijn voor het groenonderhoud, laat de woordvoerder weten. De administratie en de bedrijfsvoering zijn ondergebracht bij de grote buur Enschede. ‘Of onze tarieven kostendekkend zijn, kan ik niet vertellen. Mocht dat niet het geval zijn, dan zijn de netto kosten in ieder geval niet erg hoog.’

‘Technische crematie’

Een woordvoerder van de twee gemeentelijke begraafplaatsen en crematoria in Amsterdam benadrukt dat de lage prijs van 406 euro alleen geldt voor een ‘technische crematie’, dus een crematie zonder ook maar enige opsmuk en mogelijkheid tot afscheid. ‘Daar komt eigenlijk ook nog een bedrag van 99 euro bovenop voor de asbestemming’, vult zij aan. ‘Voor een gangbare crematie geldt bij ons een tarief rond het landelijk gemiddelde.’ Van der Elst laat weten dat de Amsterdamse gemeentelijke begraafplaatsen intern verzelfstandigd zijn en met kostendekkende tarieven werken.

Differentiatie

Een woordvoerder van de gemeente Groningen laat weten dat het tarief van 7.308 euro voor twintig jaar het tarief is van de duurste gemeentelijke begraafplaats in de stad is. ‘Het totaal aan tarieven en inkomsten van alle begraafplaatsen in de gemeente is kostendekkend voor alle kosten van de begraafplaatsen samen, maar met differentiatie in uitstraling en bijbehorend tarief tussen de verschillende begraafplaatsen’, legt hij uit. ‘Op de monumentale begraafplaats Esserveld, waarvan Monuta de prijs in haarvergelijking heeft meegenomen, lig je dan ook wel erg mooi, om het oneerbiedig te zeggen. Het tarief voor het parkachtige Selwerderhof is weer lager dan het tarief in veel andere gemeenten.’ De gemeente Berkelland, waar cremeren het duurst is, laat weten dat zij geen zeggenschap heeft over de crematietarieven in de gemeente, in tegenstelling tot de grafrechten. Het crematorium daar is in particuliere handen.

Niet geïndexeerd

Monuta erkent desgevraagd aan dat de cijfers wel een ietwat vertekend beeld kunnen geven; voor het samenstellen van de top 10 duurste en goedkoopste gemeenten voor een graf en een crematie zijn de duurste begraafplaatsen als uitgangspunt genomen. Ook zijn de prijzen niet geïndexeerd op één bepaalde termijn, terwijl sommige gemeenten een graf voor twintig jaar uitgeven en andere bijvoorbeeld termijnen van tien of dertig jaar hanteren.

Grondprijs

Een woordvoerder van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB) geeft aan dat graven eenmaal een gedifferentieerd product zijn waarbij prijzen ook kunnen verschillen. ‘Daarnaast zorgt de grondprijs voor regionale verschillen. Graven zijn daarom in de randstad vaak wat duurder dan in het noorden, het oosten en het zuiden.’ De stijging van gemeentelijke grafrechten schrijft hij voor een belangrijk deel toe aan de ontwikkeling dat steeds meer gemeenten kostendekkende tarieven vragen. ‘De exorbitantste stijgingen liggen inmiddels wel een beetje achter ons’, nuanceert hij. ‘Veel gemeenten schrokken een paar jaar geleden wakker nadat ze de grafrechten zo’n 10 à 15 jaar ongemoeid hadden gelaten. De bedoeling van de forse verhogingen was vaak ook om verliezen uit de laatste jaren weer te compenseren.’ Inmiddels ziet de LOB dat begraafplaatsen, waaronder de gemeentelijke, steeds vaker de handen ineenslaan om kosten te besparen. ‘Je ziet bijvoorbeeld dat begraafplaatsen in een gemeente samen de grafadministratie doen om overheadkosten te besparen. Ook worden de kosten van het machinepark en het groenonderhoud steeds vaker gedeeld.’