Een wankel evenwicht…
Mensen met een levenslange beperking verdienen geen ‘gehandicaptenboete’, maar de steun van gemeenten en vooral zorgvuldig maatwerk. Dat betoogt Illya Soffer in haar nieuwe column.
De eigen bijdrage vraagt om een kritisch debat. Zoveel werd vorige week wel duidelijk uit het onderzoek van Binnenlands Bestuur en Ieder(in) naar de impact van de eigen bijdrage in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) voor zorgbehoevenden. Het onderzoek toont onomstotelijk aan dat een kwart van de mensen met een zorgvraag door die hoge eigen bijdrage afziet van Wmo-zorg. Over de vraag of dat nou zo erg is verschillen de politieke meningen. Zorg moet toegankelijk en betaalbaar blijven. En in dat licht zijn een afgeremde zorgvraag en extra belasting van de sterkste schouders toch politiek gewenst: ‘Ik moet toch ook mijn eigen werkster betalen?’
Was het maar zo simpel.
Vanaf de tekentafel zou die gedachte kunnen kloppen. Maar het dagelijks leven van mensen met een levenslange beperking of chronische ziekte is veel complexer. Het onderzoek toont aan dat het niet de gemiddelde ‘oudere’ is die door de eigen bijdrage afziet van wat uurtjes huishoudelijke hulp. Vooral ook mensen met een levenslange beperking haken af van noodzakelijke zorg en ondersteuning, zoals begeleiding, dagbesteding, woningaanpassingen, vervoersvoorzieningen of hulpmiddelen. Met alle gevolgen van dien. Ze raken geïsoleerd en nog afhankelijker. Ook kwetsbare groepen verstandelijk beperkten of mensen met GGZ-problematiek raken hierdoor uit beeld. En daarvan weten we dat het uiteindelijk juist tot een toename in de kosten zal leiden.
De schrijnende gevolgen van het eigen bijdragebeleid werden in beeld gebracht door Nieuwsuur, dat uitgebreid aandacht aan het onderzoek besteedde. Mevrouw Speelman, met hersenletsel, wordt al dertig jaar door haar man verzorgd. Haar dagbesteding bood beiden het respijt om het leven met zo’n grote zorgvraag samen vol te houden. De weggeslikte tranen van het echtpaar lieten zien hoe hun broze kaartenhuis met het opzeggen van hun dagbesteding jammerlijk in elkaar stortte. Veel gemeenten lijken te onderschatten dat met een ogenschijnlijk piepkleine ingreep een wankel evenwicht bruusk wordt verstoord.
Voor het meldpunt van Ieder(in) is dit beeld niet nieuw; de meeste huishoudens waarin iemand met een beperking leeft, bereiken met veel puzzelen en regelen een moeizame balans waarin het leven nèt ‘werkt’. Een leven waarin mensen met de grootst mogelijke moeite en hulp van naasten, zoveel mogelijk blijven meedoen in de samenleving. Verreweg de meeste mensen met een beperking hebben geen sterk netwerk, zij hebben hun mantelzorgers al maximaal belast, hebben doorgaans een matig en constant dalend inkomen en geen zicht op een verbetering in hun situatie. Hun draagkracht en veerkracht is vaak al jaren tot het uiterste opgerekt. Een hogere eigen bijdrage, het stopzetten van een vervoervoorziening, het inleveren van een aangepast vervoermiddel, een zwaardere belasting van een partner… Het kunnen net de druppels zijn die de zorg-emmer doen overlopen.
Deelnemers aan het onderzoek worden zo gereduceerd tot kostenpost. Ze weten zich niet gesteund, maar voelen zich in de steek gelaten bij hun wens om mee te kunnen doen aan de samenleving. Dat druist natuurlijk dwars in tegen de bedoeling van de hervorming en de decentralisaties.
Gemeenten bezint u! Mensen met een levenslange beperking verdienen geen ‘gehandicaptenboete’, maar uw steun en vooral zorgvuldig maatwerk.
Ik heb al jaren een PGB van de AWBZ en de WMO.
Tot 2015 ging de eigen bijdrage naar de WMO. Echter i.v.m. het overgangsrecht ging alles 2015 naar de WLZ. Hoewel het gezamenlijk inkomen van mijn man en mij minder was verdubbelde de eigen bijdrage. Mijn idee is bereken de eigen bijdrage over het inkomen van de zorgvrager. Dat het over beide inkomens berekend wordt is niet meer van deze tijd. De wetgeving is steeds meer gericht op het individu. Kijk maar naar de AOW. Wanneer je partner geen inkomen heeft moet je dat ook maar bekijken.