Vijf procent statushouders onderneemt

Van alle volwassen statushouders werkt bijna vijf procent als zelfstandige. Dat blijkt uit een eerste verkenning naar het onderwerp door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in samenwerking met onder andere het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Demissionair minister Karien van Gennip noemt het ondernemerschap ‘een kans voor arbeidsdeelname’, maar wel één die niet zonder risico is.

Zeldzaam

De verkenning vond plaats naar aanleiding van een toezegging die werd gedaan tijdens Commissiedebat Integratie en Inburgering van 13 april 2023. Hiervoor heeft het kabinet navraag gedaan bij onder andere de Kamer van Koophandel, gemeenten, private organisaties en wetenschappers. Primair komt naar voren dat ondernemen door statushouders nog maar zelden gebeurt. Ter referentie: van de gehele Nederlandse beroepsbevolking werkt 13 procent als zelfstandige (CBS 2023).

Risico's en drempels

Het is dan ook niet zonder risico. ‘Door faillissement kunnen zij in financiële problemen raken. Uitbuiting, schijnzelfstandigheid en misleiding liggen op de loer, omdat veel statushouders de Nederlandse taal onvoldoende spreken, een gebrek aan kennis hebben over Nederlands ondernemerschap en de Nederlandse wetgeving’, aldus de minister. Statushouders geven daarnaast aan dat ze moeite hebben met het verkrijgen van voldoende financiële middelen, maar ook met het krijgen van goede ondersteuning door de gemeente.

Lokale initiatieven

Voorbeelden van lokale initiatieven zijn er wel. Zo schreef het AD kortgeleden over statushouders die in Den Haag speciale lessen krijgen om een eigen bedrijf te starten. Binnenlands Bestuur bezocht recentelijk coöperatie Lichtpunt in Alkmaar. Een plek waar bijstandsgerechtigden met behoud van uitkering een eigen onderneming kunnen starten. Onder dezelfde koepel is daar ook Pangea Incubator actief. Een plek speciaal voor statushouders die voor zichzelf willen beginnen.

Uitdagingen heel anders

Projectleider Jacqueline Boots, die zowel statushouders als Nederlanders tijdens het proces begeleidt, zei toen ook dat de uitdagingen voor beide groepen erg verschillen. ‘Vaak zijn het mensen die in hun land van herkomst al een onderneming hadden en dus al ervaring. Daarentegen hebben ze last van de taalbarrière, is er geen lokaal netwerk en moeten ze wennen aan de Nederlandse cultuur. Daarnaast moeten ze natuurlijk omgaan met een samenleving die niet altijd vol vertrouwen nieuwkomers tegemoet treedt.’

Nog veel vragen

Uit de verkenning die door het ministerie is uitgevoerd blijkt bovendien dat nog veel onduidelijk is over ondernemende statushouders. Dus durft de minister nog geen duidelijk oordeel te vellen over de kansen die het ondernemerschap statushouders biedt om duurzaam te participeren. Zo zijn de beschikbare gegevens over ondernemersaanvragen, succesvolle bedrijfsverhalen en faillissementen van statushouders niet actueel. Van Gennip kondigt aanvullend onderzoek aan om die vragen te beantwoorden.