37,5 miljoen om statushouders aan werk te helpen

Om meer statushouders aan werk te helpen trekt het demissionaire kabinet de komende drie jaar 37,5 miljoen euro uit. Dat schrijft minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) mede namens haar collega Carola Schouten (Armoedebeleid en Participatie) in een brief aan de Tweede Kamer. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt het bedrag onvoldoende om daadwerkelijk een verschil te kunnen maken.

Regionale verbinders

Dit bedrag is deels bestemd voor zogeheten ‘regionale verbinders’. Zij moeten goede voorbeelden binnen en tussen arbeidsmarktregio’s met elkaar samenbrengen. ‘Elke arbeidsmarkregio heeft al goede voorbeelden van initiatieven bij gemeenten, werkgevers en maatschappelijke organisaties, maar deze zijn vaak alleen lokaal bekend en tijdelijk van aard’, verklaart Van Gennip. Deze verbinders moeten extra mogelijkheden voor statushouders creëren. Ook dienen zij te verkennen welke projecten er al lopen, welke goed werken en hoe die opgeschaald kunnen worden. Om regionale verbinders aan te stellen krijgen gemeenten in de 35 arbeidsmarktregio’s 12,25 miljoen euro.

Startbanen

Daarnaast is een gedeelte gereserveerd voor proeven met startbanen. Van Gennip: ‘Statushouders krijgen bij vestiging in de gemeente een betaalde baan aangeboden, waardoor ze direct kunnen participeren en de taal leren op de werkvloer. Door middel van vier proeven met een aantal gemeenten onderzoeken we samen met gemeenten, VNG en Divosa wat goed werkt om de arbeidsmarktpositie van statushouders te verbeteren’. In 2023 wordt 2 miljoen euro besteed aan de uitvoering van deze vier proeven. Een deel gaat naar begeleidend onderzoek. In de drie jaren daarna is er respectievelijk 4,1 miljoen, 4,1 miljoen en 4,5 miljoen euro beschikbaar om de resultaten van de experimenten ook in andere gemeenten te implementeren.

Onvoldoende middelen

‘Een mooie stap’, vindt de VNG. ‘Maar onvoldoende om daadwerkelijk een verschil te kunnen maken’. Net als Van Gennip acht de gemeentekoepel het van belang om statushouders richting werk te begeleiden. Met de invoering van de Wet inburgering 2021 hebben gemeenten de instrumenten en taken gekregen om daar actief mee aan de slag te gaan.

Lokale overheden doen dit al, maar er is volgens de VNG op dit moment niet genoeg geld om inburgeraars te kunnen begeleiden richting werk. Dit omdat de budgetten niet een-op-een meegroeien met de hogere instroom van statushouders die emeenten moeten huisvesten. ‘Re-integratiebudgetten zijn al jaren ontoereikend’, stelt de VNG. Bovendien zijn reguliere participatietrajecten voor statushouders ‘niet effectief’. Deze trajecten moeten worden aangepast of ontwikkeld, waardoor ze doorgaans intensiever en duurder zijn dan die voor andere doelgroepen binnen de Participatiewet.

Niet alleen voor de inburgering ziet de VNG dat gemeenten middelen tekort komen, ook op het gebied van re-integratieondersteuning is er schaarste. Om een groeiende groep mensen te ondersteunen bij het vinden van werk hebben gemeenten meer geld nodig. Een bedrag dat in 2026 oploopt tot 1,5 miljard euro, blijkt uit onderzoek van adviesbureau Berenschot. De gemeentekoepel roept de ministers dan ook op om meer middelen beschikbaar te stellen.

24-wekeneis

Tot slot wil de VNG asielzoekers de mogelijkheid geven om alvast aan een betaalde baan te beginnen. Het idee is dat deze nieuwkomers hierdoor sneller integreren. Nu mogen asielzoekers maximaal 24 weken per jaar werken. In april kwam onderzoeksbureau Regioplan al tot de conclusie dat de 24-wekeneis de grootste belemmering is voor toetreding van asielzoekers tot de arbeidsmarkt. Het ministerie van SZW liet in mei weten te kijken naar obstakels die asielzoekers ervaren bij het toetreden tot de arbeidsmarkt, waaronder de 24-wekeneis.