Nat pak

Wie alleen de krantenkoppen leest, zou bijna denken dat het sociaal domein vooral gaat over geld. Over ‘financiële prikkels’ en dus over de vraag wie de rekening betaalt: Rijk of gemeenten. Wat mij betreft gaat het over veel meer.

Met de decentralisatie van hulp aan kwetsbare inwoners wilden Rijk en gemeenten twee vliegen in één klap slaan: betere ondersteuning én lagere kosten. En dat die twee lastig samengaan, werd wel duidelijk. Zeker omdat Rijk en gemeenten de grootte van de klus onmogelijk konden overzien.

Anders gezegd: Rijk en gemeenten gingen ‘fierljeppen' zonder precies te weten hoe breed de sloot was. Tegelijkertijd springen en hangend aan dezelfde stok. Na vier jaar zien we dat de financiële stok te kort is. Tot zover het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat we de breedte van de sloot - de omvang van de geboden hulp en slimme inzet van zorg – deels zelf kunnen beïnvloeden. 

Mensen die het echt niet redden moeten erop kunnen vertrouwen dat de gemeenten hen terzijde staat. Tegelijkertijd is het de hoogste tijd om met elkaar de vraag te beantwoorden welke tegenslagen en teleurstellingen bij het leven horen. Welk ‘leed’ mensen zelf kunnen overwinnen en misschien zelfs wel moeten accepteren. Zeker wanneer het hun deelname aan de samenleving nauwelijks belemmert. Het lijkt me slim als gemeenten hierbij zelf het initiatief nemen en die vraag gezamenlijk beantwoorden. Ook dat is een vorm van beleidsvrijheid.

Daarbij is het belangrijk dat gemeenten sneller van elkaar leren hoe ze opvoedhulp beter kunnen positioneren. Zowel kwalitatief als kostentechnisch. En leren hoe ze extra leed en dure zorg kunnen vermijden door slimme oplossingen.

Pas als de breedte van de sloot duidelijk is, weten we hoe lang onze stok moet zijn. Welke budgetten op de langere termijn realistisch zijn. En hopelijk ook welke financiële tussenoplossing nodig is om te voorkomen dat inwoners en gemeenten halverwege de sloot kopje onder gaan.