Stoepranden

In nood leer je je vrienden kennen, ook in het sociaal domein. Tijdens de coronacrisis legden sommige maatschappelijke organisaties zich er niet bij neer als ze hun cliënten ‘niet konden vinden’. Alles werd in het werk gesteld om contact te houden. Niet wet- en regelgeving was het uitgangspunt, maar de menselijke maat voerde de boventoon. Het bureaucratische monster is even getemd en er gaan stemmen op om dat vast te houden, ook ná corona. 

In Sprank waarschuwt filosoof en hoogleraar René ten Bos dat dit niet eenvoudig is. Maar het kan wél, als we ervoor zorgen dat we de uitvoering weer centraal zetten. Daar sluit ik me onmiddellijk bij aan. Uitvoerende professionals kennen de inwoners, ze weten wat er leeft, zij zíjn de menselijke maat in het sociaal domein. Diezelfde professionals worden veel te vaak gehinderd door onlogische regelgeving. Bij de toegang tot beschermd wonen bijvoorbeeld. Deze is vaak ingedeeld in lichte, gemiddelde of zware zorg. Alsof de hulpbehoefte van mensen met psychische problemen niet voortdurend verandert omdat het ziektebeeld zo grillig kan zijn. Een onzinnige indeling die is ontstaan in een poging het leven in een statisch format te dwingen.

Terwijl het leven in zichzelf alles behalve statisch is. En daar zouden wij in het sociaal domein beter bij moeten aansluiten. Daarmee wil ik niet zeggen dat we geen enkele vorm van regelgeving nodig hebben en professionals zelf mogen weten wat ze doen. Dan werken ze immers in het luchtledige en ontstaat willekeur in dienstverlening. Bovendien zijn professionals dan niet zozeer vrij als wel vogelvrij. Want onze professionals werken vaak in de rafelranden van de samenleving. Bij gezinnen waar het onveilig is, bij mensen in nood die daardoor soms gekke dingen doen. We kunnen ze niet zonder houvast dit werk laten doen.

Geen dwingende regels en voorschriften, wél duidelijke kaders waarbinnen professionals op een menselijke manier hun werk kunnen doen. Het werk van professionals in het sociaal domein speelt zich niet zelden letterlijk op straat af en een straat heeft niet voor niets stoepranden. Binnen die randen heb je de ruimte om je te bewegen, ze zorgen voor een duidelijke afbakening en voor veiligheid. En dat is precies wat ik professionals in het sociaal domein ook gun. Door hen de ruimte, vertrouwen én kaders te bieden kunnen zij, zoals Ten Bos het omschrijft, de menselijke maat in zichzelf opzoeken. Alleen zo voorkomen we dat ze zichzelf niet in het systeem verliezen, met alle nare gevolgen van dien.

Erik Dannenberg
Lees hier alle columns van Erik Dannenberg