'Belangrijke stap' voor overheidsincasso

Overheidsinstanties en gerechtsdeurwaarders gaan beter samenwerken om te voorkomen dat mensen met schulden door verschillende beslagleggingen onder het bestaansminimum terechtkomen. De maatregel moet voorkomen dat schulden onnodig verhoogd worden en zou geld op kunnen leveren voor zowel de overheid als burgers. Dat kondigde staatssecretaris Van Ark (SZW) donderdag aan in een conceptwetsvoorstel.

Onder het minimum

'Dit is een hele belangrijke stap', zegt Nadja Jungmann, lector Schulden en Incasso aan de Hogeschool Utrecht. 'De overheidsincasso's en gerechtsdeurwaarders werken nu langs elkaar heen', legt ze uit. In de regel moeten schuldeisers de beslagvrije voet respecteren, die moet waarborgen dat het inkomen van de schuldenaar niet onder het bestaansminimum zakt. Maar als schuldeisers geen informatie over elkaars beslagleggingen hebben, kan het gebeuren dat mensen toch onder dat minimum komen te leven.

Informatieplicht teveel gevraagd

Op dit moment dragen mensen met schulden zelf de verantwoordelijkheid om schuldeisers te informeren over de hoogte van het inkomen en de al gelegde beslagen. Het nieuwe wetsvoorstel - de Wet stroomlijning keten voor derdenbeslag - is erop gericht dat de schuldenaar juist zo min mogelijk informatie zelf hoeft aan te leveren. Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) verwijst naar onderzoeken zoals 'Weten is nog geen doen' van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, waaruit blijkt dat de stress van schulden het rationele handelen van mensen onder druk zet. In zulke situaties is de informatieplicht vaak teveel gevraagd. 

Kostenbesparing
Het wetsvoorstel heeft betrekking op derdenbeslagen en verrekeningen. Voorbeelden daarvan zijn loonbeslag, bankbeslag of verrekeningen van te veel uitbetaalde toeslagen door het UWV of de Belastingdienst. Vorderingen van gemeentelijke belastingen leiden bijvoorbeeld tot zo'n 375.000 beslagen op loon of uitkering per jaar, blijkt uit de memorie van toelichting bij het conceptwetsvoorstel. Omdat beslagen en verrekeningen gepaard gaan met kosten, kan de maatregel geld opleveren voor overheden, gerechtsdeurwaarders, werkgevers (die loonbeslagen moeten verwerken) en mensen met schulden zelf. De totale baten voor overheden en deurwaarders worden geschat op 7,2 miljoen per jaar.

Schuldpreventie
'Mijn inschatting is dat dit een vrij onomstreden wetsvoorstel is', aldus lector Nadja Jungmann. De wetswijziging is namelijk in het belang van zowel schuldeisers als de schuldenaar. Bovendien werkt het als een vorm van schuldpreventie, wat de gemeentelijke schuldhulpverlening werk bespaart. Daar zit voor gemeenten de grootste winst van dit voorstel, denkt Jungmann. Staatssecretaris Van Ark laat bovendien weten dat de gegevensuitwisseling die het wetsvoorstel moet gaan regelen op termijn ook ingezet kan worden in de schuldhulpverlening. Dat kan leiden tot lagere administratieve kosten en kortere schuldhulptrajecten.