Sociaal rechercheurs: fraude loont

Het Landelijk Contact Sociaal Rechercheurs (LCSR) slaat in een brief aan staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, PvdA) alarm over de bestrijding van de bijstandsfraude. Fraudeurs ontlopen hun straf doordat ze niet worden aangepakt door gemeenten, aldus het LCSR.

'Fraude in de bijstand loont wel degelijk', schrijft LCSR-voorzitter Irma Heintzberger aan Klijnsma. Het LCSR richt zich tot de staatssecretaris omdat de bewindsvrouw medio dit jaar de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW wetgeving evalueert. De wettelijk regeling werkt volgens de sociale rechercheurs niet.

Fraudeurs

Het LCSR stelt dat fraudeurs door onder meer het beleid van gemeenten niet de straf krijgen die ze verdienen. Voorzitter Heintzberger meent dat 'veel gemeenten alleen de prioriteit leggen bij het beëindigen van een uitkering waardoor de echte fraudeur ontkomt aan een passende sanctie.'

Goedkoper

Gemeenten zouden het goedkoper vinden om geen diepgravend onderzoek te doen naar de lengte van de periode dat een fraudeur ten onrechte een uitkering kreeg. Daardoor hoeft hij niet terug te betalen, krijgt hij geen boete en wordt hij ook niet strafrechtelijk aangepakt. 'Vaak komt de fraudeur na een korte periode weer terug in de uitkering omdat de levenssituatie aangepast zou zijn', schrijft Heintzberger aan staatssecretaris Klijnsma.

Rap gedaald

Doordat gemeenten weinig prioriteit zouden geven aan de vervolging van fraudeurs, zouden er ook nog maar weinig sociale rechercheurs nodig zijn. In 2013 liep het aantal terug van ongeveer 300 naar minder dan 150. Het LCSR meent dat het ook niet meer duidelijk is hoe groot de bijstandsfraude in Nederland precies is, nu gemeenten de omvang van fraudezaken niet meer grondig uitzoeken.

Aangiftegrens

Veel bijstandfraudeurs zouden aan strafvervolging door het OM ontsnappen omdat er pas aangifte tegen hen gedaan hoeft te worden bij een fraudebedrag van 50 duizend of meer. In sommige regio’s komt het OM echter ook al in actie als er sprake is van een fraude van 20 duizend euro. Het LCSR vraagt de staatssecretaris om van dit bedrag voor geheel Nederland de zogenaamde aangiftegrens te maken. Dan zouden er ook meer fraudeurs in het strafbankje belanden.

Groothandel

Het LCSR vindt dat de fraudebestrijding ook bemoeilijkt wordt door jurisprudentie en Europese regelgeving. Sociale rechercheurs die door gemeenten worden benoemd, mogen hun bevoegdheden niet altijd volop gebruiken. Ze kunnen dan bijvoorbeeld geen gegevens bij de banken opvragen. Ook zijn ze niet meer in staat om bij een groothandel waar een zwartwerker zijn materialen inkoopt, informatie op te eisen. 'Hierdoor kan nog minder fraude worden gedetecteerd', aldus LCSR-voorzitter Heintzberger.

Informatieplicht

Probleem is verder dat bijstandsgerechtigden hun informatieplicht niet meer hoeven na te komen zodra ze verdachte zijn van fraude. Dat is het gevolg van een uitspraak van de rechtbank Rotterdam. Mogelijke fraudeurs hoeven geen uitleg te geven als er opmerkelijke transacties staan op de bankafschriften, of als er vreemde situatie worden aangetroffen bij huisbezoeken door controleurs of sociale rechercheurs.

Maarten Bakker

Bekijk alles van Maarten Bakker

Reacties: 32

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Maak een account Login

henk van bruggen / redacteur werkcafé

Deze club verkondigde eerder dat er voor 2 miljard euro aan fraude door bijstandsgerechtigden zou worden gepleegd. Dit werd snoeihard weerlegd door zowel de VNG als DIVOSA. Zij schatten de fraude op 63 miljoen. Deze organisatie kan niet serieus worden genomen.

Hannes Haganum / kritisch lezer

In het Land der Graaiers is Beunhaas koning. Laat de regering maar de economie en goed vakonderwijs stimuleren, dan komen er tenminste echte banen en stel ook een basisinkomen in. Met creativiteit voorkom je nog steeds de meeste fraude.

Sjaak / burger

Voorop staat dat fraude tegengegaan en bestreden moet worden. De sociaal-rechercheurs komen nu echter ook wel erg voor hun eigen belangen op. Zij willen - helder gezien - dat er meer werk voor hen ontstaat.

Johan Amsterdam / burger

Typisch clubje. Ze beweren meer dan ze kunnen waar maken. Ze vinden dat hun opdrachtgevers strenger moeten straffen. Ze klagen dat rechters niet streng genoeg zijn. Wat willen deze Hood Robins? Nog meer stelen van de armen om onder de welvarenden te verdelen? Dit is een vijfde colonne van rechtse radicalo's!

Ed Schut / coordinator Thuisadministratie

deze vereniging komt wel op voor de werkgelegenheid van hun beroepsgroep,maar zij vergeten de wet. Zij beklagen zich dat een verdachte geen antwoord meer hoeft te geven op vragen. Ja, dat moeten jullie toch weten,een verdachte hoeft niet mee te werken aan zijneigen veroordeling. Dat is n.l. de wet. Als sociaal rechercheur moet je dat toch wel weten.

Monique

@Johan

Ze zouden juist meer waar kunnen maken als ze niet tegen worden gewerkt door allerlei regels en rechters. Ik heb menig fraudeur weg zien komen ondanks duidelijke bewijzen van fraude. Vaak omdat de huisbezoeken niet werden toegestaan door de rechter.

faber

Afgezien van het hoge 'wij van wc-eend adviseer.... wc-eend'-gehalte gaat deze bond van opsporingambtenaren zijn boekje ver te buiten. En dat is kwalijk en veelzeggend. In Nederland onthouden opsporingsdiensten zich doorgaans van commentaar op wat ze op moeten sporen en wat er daarna in procesketen gebeurt. De vakbond van politiemensen beklaagt zich niet publiekelijk over het strafklimaat. Dat heeft iets met rechtstaat te maken. De LCSR moet inbinden en zichzelf bijscholen. Het is kwalijk omdat deze opaporingaanbtenaren hun plaats niet kennen in het grote geheel. Het is veelzeggend omdat ook deze club denkt dat alles geoorloofd is als het bijstand gaat. Niemand hoeft in NL mee te werken aan zijn eigen veroordeling maar verdachten (en dat zijn de mensen waar de LCSR mee te maken heeft) van bijstandsfraude kennelijk niet. De politiek stimuleert dit denken door bijvoorkeur alles via het bestuursrecht te regelen in plaats van via het strafrecht. De LCSR snapt er niet zoveel van volgens mij.

Paul / projectleider

Volgens mij gaat het leeuwendeel van het artikel over het wegprioriteren van fraudezaken. Handhaving als letterlijk sluitstuk van de uitvoering (helaas).

En dat de rechercheurs daarbij ook in het niemandsland van bestuursrecht en strafrecht terechtkomen (zie wegprioriteren). Kan me voorstellen dat hun dat aan het hart gaat.

Overigens, wat extra handhavers om nog ene beetje de weefouten van de PGB's, toeslagen, bijstand etc. achteraf te nog een beetje te corrigeren lijkt mij geen verkeerde investering

secretaris / secretaris

Prima reactie van Hoekstra. De heren opspoorders vergeten even de cautie: niemand hoeft mee te werken aan zijn eigen veroordeling. Zelfs iemand met bijstand niet. Wat spijtig toch... Overigens vind ik wel dat fraudezaken bij een veel lager bedrag dan nu 50 mille naar de rechter moeten. Reden: m.i. zijn de rechten van een verdachte in het strafrecht beter gewaarborgd dan in het bestuursrecht. Bestuursrecht is teveel verworden tot een nep-strafrecht.

Kareel

Wat een belachelijke opvatting houdt Hoekstra (12.48) er op na. Alsof handhavers hun verstand op nul moeten zetten en domweg de naleving moeten controleren. Juist via de handhaving blijkt of beleidsregels effectief zijn of niet. Zeer goed derhalve dat zij aan de bel hebben getrokken.

willem van der vaart

Het is jammer dat meteen gefocust wordt op de vraag of LCSR nu wel of niet aan de bel had mogen trekken. Het komt mij voor dat, op het moment dat een gemeente, op basis van rapporten, besluit tot intrekking van de uitkering, er wel degelijk iets aan de hand is (vooropgesteld dat het geen reguliere stopzetting is, natuurlijk). Als je daarbij dan constateert dat bij hen, wiens uitkering wordt stopgezet in verband met frauduleus handelen, er feitelijk geen andere sanctie volgt dan sec die stopzetting, dan lijkt het me dat de conclusie die het LCSR trekt, namelijk dat fraude in veel gevallen loont, inhoudelijk gezien een juiste is, los van de vraag of het LCSR nu het juiste orgaan is om dit probleem aan te zwengelen. Ik ga er vanuit dat iedereen toch de mening deelt, dat fraude, of dat nu geschiedt met gemeenschapsgelden of niet, nimmer zou mogen lonen.

Willem van der Vaart

Overigens, uit de redactie van het artikel, kan ik niet opmaken of hetgeen onder het kopje 'informatieplicht' is weergegeven, een standpunt is van de voorzitster van het LCSR of dat het hier om een nadere toelichting op de problematiek, door de auteur van het stuk. Ik lees er in ieder geval niet expliciet in dat het LCSR of haar voorzitster problemen zouden hebben met cautie. Immers, nergens blijkt dat de auteur hier het LCSR of haar voorzitster citeert.

Fijne reactie van Van Klaveren. Feedback vanuit handhaving is zeer nuttig; een brief aan de staatssecretaris is andere koek. Er staat onder andere in het artikel dat de rechercheurs vinden dat fraudeurs hun verdiende straf niet krijgen. En dat is nou net de reden waarom opsporing en vervolging is gescheiden. Overigens opereren sociale rechercheurs onder het bestuursrecht en bestuursrecht is niet gericht op leedtoevoeging, daar hebben we het strafrecht voor. Daar heeft de wetgever nadrukkelijk voor gekozen. Juist omdat het niet op leedtoevoeging is gericht ligt de lat voor bewijsvoering en bescherming van verdachten lager dan in het strafrecht. Het is trouwens jammer dat de LCSR niet vertelt wat allemaal wel mag in het kader van de opsporing via de koppeling van gegevensbestanden. Opsporingsdiensten vinden trouwens altijd dat ze te weinig bevoegdheden hebben maar als op een rij wordt gezet wat allemaal mag dan zou menig burger schrikken.

@Willem van der Vaart: citaat: "Probleem is verder dat bijstandsgerechtigden hun informatieplicht niet meer hoeven na te komen zodra ze verdachte zijn van fraude. Dat is het gevolg van een uitspraak van de rechtbank Rotterdam." Dat IS nu net die cautie. Die dient zelfs meegedeeld te worden zodra iemand verdachte wordt. Dat was altijd al zo en niet pas sinds de uitspraak van de rechtbank in Rotterdam.

Gemeente / ambtenaar

Als oud sociaal rechercheur kan ik volmondig zeggen dat dit 10 a 12 jaar geleden ook al zo was. Fraudebeddagen van 30 a 40 duidend euro werden gecompenseerd met 45 euro en vakantiegeld korting. Een gezin loste zo ongeveer 800 a 1000 euro af en na drie jaar werd dit uiteindelijk gestopt.

ervaringsdeskundige / allesweter

Zo jammer dat mensen reageren zonder enige kennis van zaken. Sociaal rechercheurs zijn opsporingsambtenaren en doen strafrechtelijke onderzoeken waarbij clienten verdachten worden en rechten en plichten (waaronder de cautie, art 27 WvSV) gewaarborgd zijn. Laat nu, op basis van de nieuwe wetgeving, ook nu clienten bij een controleonderzoek de cautie krijgen en dus geen antwoord op de vragen van de handhaver hoeft te geven. Schieten we niet een beetje door zo????

Rob Koelmans.

@Hoekstra: Als het Openbaar Ministerie niet meer zou vervolgen zouden de Politiebonden daar zich niet over uit mogen laten?

Kees / coordinator woonoverlast

Al vele jaren lees ik dit soort berichten, zowel op het preventieve vlak als tegenprestaties (vrijwilligerswerk, jobcoaching etc..) als repressieve vlak (integraal samenwerken, vaak is er ook sprake van energie,woon -en toeslagfraude etc..) blijft het stagneren.
Nu dus ook het strafbeleid !

Vermoedelijk is dit een lastig agendapunt maar niet voor de belastingbetaler

@Koelmans: nee, daar hebben de politiebonden geen fluit mee te maken. Sterker nog, het OM besluit heel vaak om niet vervolgen wat politie wel heeft opgespoord. En daar hebben politiebonden zich niet mee te bemoeien. Iets anders is of de politie als organisatie en als onderdeel van de strafrechtketen er wat van mag vinden, bijvoorbeeld bij monde van de hoogste politiebaas. Dat is geen probleem, maar bonden moeten zich er niet mee bemoeien. Dat krijg toestanden als in New York waar de politiebonden de functionele bevoegdheden inzetten voor of tegen iets waar ze politiek gemotiveerde bezwaren tegen hebben. De opsporingsdiensten van de overheid zijn echt iets anders dan de baliemedewerkers in een gemeentehuis. Ze moeten hun bijzondere plek kennen en hun bonden of belangenbehartigers ook.

Sociaal Rechercheurs doen volgens mij niet per definitie strafrechtelijke onderzoeken; het hangt af van de vermoedelijke omvang van de fraude. De wetgever doet het ook liever onder de noemer van het bestuursrecht omdat er dan ruimere bevoegdheden zijn (het betreden van een woning bijvoorbeeld). Keerzijde is dus dat het lastiger is om echt straf (punitief, leedtoevoeging) uit te delen.

Beste secretaris PEL,

Ondanks mijn leeftijd, kan ik ook lezen, dank u. Feit is echter dat uit de redactie van het artikel niet is op te maken of de auteur hier nu de LCSR voorzitster citeert, of dat het hier een toevoeging van de auteur zelf betreft. En juist die beantwoording van die vraag is hier relevant, alvorens men verwijten richting de voorzitster zou mogen maken aangaande het niet begrijpen van de betekenis van Cautie.

ENSCHEDE AMBTENAREN FRAUDEREN EN VOLGENDE WET NIET / IN ENSCHEDE DOEN AMBTENAREN WAT ZE ZELF WILLEN HEBBEN LAK AAN DE WET

In Enschede frauderen ambtenaren en bepalen op basis van eigen glazen bol wat de feiten zijn. Zijn niet voor rede vatbaar en houden vast aan eigen verzinsel. Daar kan en burger zich slechts met prive gegevens van de ambtenaar tegen verdedigen. Bijv. teamleiders met een te grote aanbouw aan de woning, financieel niet te verklaren. Rijksrecherche kijk hier eens naar en FIOD doe je werk ook eens m.b.t. ambtenaren. Jullie laten wel erg veel meldingen inzake frauderende Enschede ambtenaren lopen. Terwijl er 100% bewijs is. Niet willen zien is ook zo'n ambtenaren ding.

Sebastiaan Hol / Casemanager / adviseur lokale sociale zekerheid

Leestip (ook voor de voorzitter van de LCSR): "Uitkeringsfrause in Perspectief", door Menno Fenger en William Voorberg. ;-)

Ton

Wordt Irma Heintzberger hier gebruikt als spreekbuis voor bountyhunter Henk van Deun?

Ruud

Het LCSR klaagt over grondrechten en over het feit dat gemeenten op economische gronden niet overgaan tot terugvordering? Dat lijken mij nou niet de sterkste argumenten.

Herman / Adviseur

Uit eerder onderzoek blijkt dat het bedrag wat omgaat in bijstandsfraude in het niets valt met het bedrag wat gemoeid is met faillissementsfraude. Het zou om een factor 100 gaan. Ook zijn er veel meer rechercheurs bezig met bijstandsfraude!! Dus waar hebben we het over???????

Frenk Molemans / ex soc rechercheur.

Voorwat de cautie betreft in relatie tot de inlichtingenplicht. Volgens mij blijft de inl plicht voor de klant gelden. De cautie dient pas meegedeeld te worden als er redelijkerwijs sprake kan zijn van een overtreding. De klant heeft dan wel het zwijgrecht, maar de consequenties van dit zwijgen zal volgens mij voor rekening komen van de klant. Overigens als de klant de cautie tijdens een heronderzoekgesprek niet meegedeeld is, dan kan dit in bezwaar nog hersteld worden. Wanneer echter het besluit een klant een boete op te leggen, genomen is op basis van alleen door de klant overlegde gegevens zonder dat de cautie is meegedeeld, en er verder geen ander bewijsmateriaal voorhanden is, dan heeft het college een probleem.

@Hoekstra, een dergelijke dicht bij het onderwerp vertoevende organisatie het woord niet gunnen omdat het eventueel politiek getint zou kunnen raken, vind ik gelegenheidsargumentatie. Ik lees althans geen valide argumenten. Kennelijk bevalt de inhoud van de boodschap niet en wordt het maar afgedaan met: Wie zijn jullie eigenlijk en waar bemoei je je mee? Een dergelijke club heeft m.i. alle recht om zich hierover namens haar leden uit te laten. Ze zijn hoogstens aan hen verantwoording schuldig.

Gerard V. / handhaver

Met verbazing lees ik de ingezonden stukjes. Blijkbaar heerst er nog steeds het idee dat sociale zekerheidsfraude niet zo'n probleem is. M.i,. verliest men de hoofdzaak van het artikel uit het oog, nl: het stelen van gelden die bestemd zijn voor mensen die dat nodig hebben. Deze gelden komen uit uw en mijn portemonnee. Het is als een kankergezwel en dient met wortel en al uitgeroeid te worden. Niet luisteren wat voor onzin advocaten, adviseurs e.d. hierover te melden hebben. Misschien wordt Nederland toch nog een keer wakker. LCSR, een keurig artikel en laat je niet afschrikken door een paar azijnzeikers.

de Goot

Precies Gerard V., adviseur Hoekstra en secretaris Pel zijn 2 van die vakidioten die totaal het zicht op de realiteit hebben verloren.

Vandaag trouwens eindelijk ook in landelijke media aandacht voor dit probleem. De LCSR heeft ten lange leste toch raak geschoten met haar brandbrief.

Wel bizar trouwens dat betrapte fraudeurs na enige maanden doodleuk weer opnieuw bijstand aanvragen in andere gemeenten. Wordt het niet tijd om een zwarte lijst aan te leggen, beschikbaar voor alle bijstandverstrekkende ambtenaren ?

@Koelmans: het is wat laat, maar goed. Geef mij één voorbeeld van een openbare brief aan de minister of staatssecretaris van bijvoorbeeld de politievakbond ACP waarin het strafklimaat in Nederland op de korrel wordt genomen. Verder: het doel heiligt niet alle middelen. Een belangrijk onderdeel van het recht is evenwicht tussen straf, opsporingsmiddelen en vergrijp. Ik weet wel dat sommige mensen zich onvoorstelbaar kunnen opwinden over bijstandsfraude en dat ze daarom a. het liefst alle bijstandstrekkers 24 uur per dag zouden willen volgen op wat ze doen en nalaten en b.in geval van de kleinste misstap voor eeuwig en altijd zouden willen uitsluiten van wat dan ook. Dat is emotie en op basis daarvan komen we er niet uit. Fraude moet je bestrijden, absoluut maar ik ben van mening dat er grenzen zijn aan wat dan wel en niet mag door de overheid. En een discussie over grenzen stellen loopt dood als je van mening bent dat er geen grenzen gesteld hoeven te worden.

@de Goot: Dat argumenteert wel lekker weg. Op welk punt bent u het nou niet met mij eens?

@Hoekstra, Het gaat hier niet over strafklimaat. Het gaat hier over wetshandhaving en de politievakbond ACP neemt dat voortdurend op de korrel. Uitvoering is zo'n beetje het enige waar ze mee schermen. Niet alleen in de media maar ook binnen de politiek.

gary-kleck / sarcastische ambtenaar

@ Maarten Bakker: niet alleen gemeenten kijken de andere kant uit, maar ook het UWV en de Dienst Toeslagen van de Belastingdienst. Het is zo verschrikkelijk eenvoudig om de boel te belazeren. Ik geef een voorbeeld: in een stad in het zuiden van Nederland woont een bijstandsontvanger. Deze begint een cafe, en vraagt daar zelfs een horecavergunning voor aan. De Afdeling Vergunningen controleert niets. De Sociale Dienst controleert alleen op Inkomstenbelasting-gegevens (Suwinet). Maar de bijstandsontvanger doet helemaal geen aangifte voor de inkomstenbelasting. Dat kan gewoon in Nederland weet u. De bijstandsontvanger doet wel aangifte voor de BTW. Hij sluit volop telefoonabonnementen af, bestelt voorraden voor zijn cafe enz. De Sociale Dienst controleert niet of de persoon in kwestie BTW-aangifte doet. Na twee jaar zijn de schulden zodanig opgelopen dat leveranciers het faillissement aanvragen. Reactie Sociale Dienst: meneer is failliet, dus wij gaan NIET verhalen.

Deel dit artikel

Maarten Bakker

Lees meer

Voer het gesprek over wat kan - en wat niet

Spreidingswet blijft voorlopig nog gelden

'We zijn het land van kleindenkende kruideniers'

Overheid koploper personeelstekort

Herrema bekritiseert commissieleden Floriade-enquête

Voer het gesprek over wat kan - en wat niet

Spreidingswet blijft voorlopig nog gelden

'We zijn het land van kleindenkende kruideniers'

Reacties: 32