Bestemming overschot sociaal domein nekt college

Onenigheid en politiek gedoe over de bestemming van het overschot op het sociaal domein heeft uiteindelijk geleid tot de val van het college van Achtkarspelen. Een door de PvdA ingediende motie van wantrouwen tegen het college van PvdA, FNP en GBA werd donderdagavond met elf stemmen voor en tien tegen aangenomen.

Overschotten

Voor zover bekend is Achtkarspelen de eerste gemeente waar de overschotten op het sociaal domein (zorg, jeugd, werk) hebben geleid tot het klappen van een coalitie. Veel gemeenten worstelen wel met hun overschotten op met name de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Uit in mei gepubliceerd onderzoek van Binnenlands Bestuur bleek dat gemeenten vorig jaar zeker 310 miljoen op de Wmo hebben overgehouden. In zo’n beetje elke jaarrekening die sindsdien is verschenen, wordt van overschotten melding gemaakt. Diverse gemeenten proberen naarstig in kaart te brengen waardoor die overschotten zijn ontstaan. Daarnaast is er discussie over de bestemming ervan, die grof gezegd twee stromingen kent. De ene stroming wil de overschotten in een reserve sociaal domein storten en de andere vindt dat het overschot naar de algemene reserves moet worden overgeheveld. Het vrijkomende geld kan vervolgens aan andere doeleinden worden besteed.

Bezuinigen

De kiem voor het klappen van het college in Achtkarspelen ligt in een motie van coalitiepartij FNP. De FNP heeft volgens de PvdA bij alle partijen, behalve bij de sociaal democraten, steun gezocht voor een motie die vorige week donderdag werd ingediend. In die motie wordt het college opgedragen de komende jaren (2017, 2018 en 2019) drie procent te bezuinigen op de begroting Sociaal Domein. De gemeente wordt aan de ene kant geconfronteerd met structurele tekorten op de begroting en andere kant met overschotten in het sociaal domein, is de argumentatie. De overschotten zijn telkens in speciale reserves gestort en zijn in de ogen van de FNP nu meer dan genoeg gevuld. Om bezuinigingen op andere terreinen te voorkomen – op de begroting prijkt een tekort van een half miljoen euro – kan op het sociaal domein de komende drie jaar beknibbeld worden, meent de FNP.

Vertrouwensbreuk

De motie is gisteravond (donderdagavond) met een ruime meerderheid (18 voor, 3 tegen) aangenomen. Alleen de PvdA stemde tegen. PvdA-fractievoorzitter Theun Nicolai stelt echter dat niet deze motie, maar het proces naar de motie heeft geleid tot de vertrouwensbreuk. Met het verwerven van steun voor de motie, zonder daarbij de PvdA over te informeren, is de PvdA ‘bewust en opzettelijk door onze coalitiepartner gepasseerd’, stelt een verontwaardigde Nicolai. ‘Over de inhoud valt te praten, over geschonden vertrouwen en gekrenkte waardigheid niet.’ De inmiddels demissionaire PvdA-wethouder Gerda Postma voelt, evenals de PvdA-fractie, niets voor een lager budget voor het sociaal domein.

Stabiliteit college verzwakt

De motie van wantrouwen tegen het college werd echter niet meteen vorige week ingediend. Na een paar dagen van bezinning en beraad besloot de PvdA begin deze week uit de coalitie te stappen. Daarmee is de stabiliteit van het college zo verzwakt dat de vorming van een nieuw college noodzakelijk is, meent de PvdA. De PvdA-motie van wantrouwen tegen de drie wethouders kreeg, eveneens gisteravond, steun van het CDA en CU. De fracties van FNP, GBA en VVD (10 van de 21 zetels) stemden tegen.

Nieuwe coalitie

De weggestuurde wethouders gaan nog een maand demissionair door om lopende zaken af te handelen. Burgemeester Gerben Gerbrandy heeft de raad opgeroepen om snel te starten met gesprekken om tot een nieuwe coalitie te komen.

De fractievoorzitter van de FNP was niet bereikbaar.