Rechter beslist over zorgbeleid gemeenten

In gemeenten die hun Wmo- en jeugdbeleid hebben aangepast, gebeurt dat vooral op last van de rechter. In mindere mate zijn aangepaste ambities en wensen vanuit de gemeenteraad reden tot aanpassing van beleid.

Beleid volop aangepast

Dat blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur onder ambtenaren die werkzaam zijn in het sociaal domein, uitgevoerd door I&O Research. Vier op de tien ambtenaren stelt dat er sinds de invoering van de Wmo 2015 en de Jeugdwet beleidsaanpassingen zijn doorgevoerd. Een op de vijf ambtenaren (19 procent) geeft aan dat dit is gebeurd na een vonnis van de rechter. Een op de zeven ambtenaren (15 procent) stelt dat het beleid voor zorg en jeugd op de schop is gegaan omdat de gemeentelijke ambities zijn veranderd. Volgens 12 procent van de ambtenaren moest het college aan de bak omdat de gemeenteraad dat wilde. Beleid is ook aangepast op basis van monitoring van beleid (12 procent) en vanwege achterblijvende resultaten van het in gang gezette beleid (5 procent).

Niet ruimhartiger

Daarmee is niet gezegd dat het beleid ruimhartiger is geworden; integendeel. Vier op de tien ambtenaren zegt dat het veranderde Wmo-beleid tot versobering heeft geleid en een op de vijf stelt dat men juist scheutiger is geworden bij de toekenning van zorg en ondersteuning. Bij de jeugdzorg is het beleid ook overwegend versoberd, zegt ruim een kwart van de ambtenaren; volgens slechts 12 procent is het beleid ruimhartiger geworden.

Op rem getrapt

‘Gemeenten hebben door de dreigende tekorten op de jeugdhulp op de rem getrapt’, verklaart Rachel Beerepoot, onderzoeker bij I&O Research de versobering bij de jeugdzorg. ‘Er moest wat gebeuren om de zorg betaalbaar te houden.’ Oorzaak voor de versobering in de Wmo zoekt Beerepoot in de afschaffing van het ‘Awbz-model’. ‘Een deel van de gemeenten heeft in het eerste jaar van de decentralisatie vanwege tijdgebrek alles bij het oude gelaten. Omdat dat Awbz-model financieel onhoudbaar is, hebben deze gemeenten dit jaar veranderingen doorgezet.’

Onvoldoende sturing

Hoewel bijna alle ambtenaren aangeven de beleidsresultaten op de een of andere manier te monitoren, levert dat lang niet altijd voldoende sturingsinformatie op. Rondom de jeugdzorg zegt bijna vier op de tien ambtenaren dat monitoring onvoldoende sturingsinformatie oplevert, rondom de Wmo vindt ruim een op de vijf ambtenaren dat. Sowieso is er matig zicht op de realisatie van de gemeentelijke ambities. Ruim een kwart van de ambtenaren zegt daar bij de jeugdzorg nauwelijks tot geen zicht op te hebben, bij de Participatiewet is dat bijna een kwart en bij de Wmo 17 procent van de ambtenaren.

Verantwoording onderzoek  

I&O Research voerde in opdracht van Binnenlands Bestuur van 6 t/m 16 oktober een online onderzoek uit naar de ervaringen en standpunten van ambtenaren en burgers over de jeugdzorg, Wmo 2015 en de Participatiewet. 3.490 Nederlanders (18+) en 478 gemeenteambtenaren (waaronder 329 werkzaam in het sociaal domein) werkten aan het onderzoek mee.

Lees later vandaag meer over het onderzoek op de site, en in het magazine (BB21) van deze week.