Overleg leerlingenvervoer dreigt te mislukken

Ouders & Onderwijs stapt uit de expertisegroep over leerlingenvervoer van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. De belangenorganisatie voor ouders met leerplichtige kinderen verwacht geen verbeteringen via deze route. ‘Het proces verloopt te traag om tot wezenlijke oplossingen te komen’. Ook de belangenvereniging voor de leerlingen, de LBVSO, trekt de stekker uit de gesprekken met de gemeentekoepel.

Ouders van leerlingen kunnen bij hun gemeente aanspraak maken op bekostiging van de vervoerkosten van en naar school. Bijvoorbeeld omdat hun kind door een ziekte, een handicap of een gedragsprobleem niet zelfstandig naar school kan. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) maken dagelijks ruim 60.000 kinderen gebruik van leerlingenvervoer.

Brochure hier, handleiding daar

Deze kinderen worden echter al jaren te laat of zelfs helemaal niet opgehaald door de betreffende vervoersbedrijven, stelt Ouders & Onderwijs (O&O). Met een door de VNG opgezet overleg hoopte de belangenorganisatie dat er een structurele oplossing zou komen. Tevergeefs, concludeert O&O-directeur Lobke Vlaming. ‘Het is een brochure hier en een handleiding daar. Wij hebben er geen vertrouwen in dat we via deze weg voor echte verbeteringen kunnen zorgen’, zegt Vlaming. In haar ogen ligt de oplossing bij de politiek. ‘Landelijk én in de gemeenten.’

Oogkleppen

Leerlingen Belang Voortgezet Speciaal Onderwijs (LBVSO) heeft evenmin vertrouwen in een goede afloop. Volgens de LBVSO handelt de VNG ‘alleen binnen de oogkleppen van de aanbesteding en niet in het welzijn van de kwetsbare leerling. Op deze manier worden onze medeleerlingen en hun ouders alleen maar dubbel gedupeerd en daarin trekken wij een grens’. De problemen bij het vervoer waren al groot, zegt de belangenvereniging, maar zijn sinds het begin van het nieuwe schooljaar erger geworden. ‘De klachten zijn schrijnender, de schade is zwaarder, de gemiste lesuren hoger.’

Onveilig en stressvol

Uit een rapport van O&O van vorig jaar bleek al dat er grote problemen waren. Zo is de situatie in de bus vaak onveilig en stressvol door het ontbreken van begeleiding. Daarbij weten de chauffeurs zelden hoe ze moeten omgaan met bijvoorbeeld lastig gedrag of kinderen met autisme. Omdat er veel wisselingen plaatsvinden leren de chauffeurs de kinderen vaak kennen. ‘Het vergroot de kans op aangepaste routes en tijden en het risico om te laat te komen. Veel kinderen die naar het speciaal onderwijs gaan, hebben een sterke behoefte aan structuur en regelmaat. Op school wordt daar hard aan gewerkt, maar in het leerlingenvervoer ontbreekt dit als er steeds andere chauffeurs zijn’, is te lezen in het rapport.

Politieke keuzes

De VNG liet eerder weten de uitkomsten te bespreken met gemeenten. ‘Waar wij kunnen, voeren we verbeteringen door’, aldus Inge Jongman, wethouder in Groningen en lid van de VNG-commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs. Maar met de lokale politieke keuzes wil de VNG zich niet bemoeien. ‘Het is als koepel van gemeenten niet aan ons om onze leden daarover iets voor te schrijven. Met de handreiking en de webinars die op stapel staan probeert de VNG gemeenten te helpen bij het maken van die keuzes’, zegt de woordvoerder.  

Krappe arbeidsmarkt

In plaats daarvan wil de VNG ‘tips, tricks en goede voorbeelden’ delen met gemeenten. Hiermee zouden zij binnen het systeem zaken beter kunnen regelen. Maar daarmee is het structurele probleem nog niet opgelost, erkent ook de gemeentekoepel. ‘We moeten die pleisters als gemeenten natuurlijk gaan plakken, en het zal hopelijk tijdelijk verlichting brengen, maar de druk blijft op het systeem staan. Uit onderzoek is gebleken dat de belangrijkste succesfactor voldoende en vaste chauffeurs zijn. Gezien de krappe arbeidsmarkt is dit dus een grote belemmering.’

Honderden vacatures

Koninklijk Nederlands Vervoer, waarbij de busbedrijven zijn aangesloten, herkent dit beeld. ‘Er zijn vele honderden vacatures. Per busje heb je het over drie tot vier leerlingen, dus nog veel meer gedupeerde ouders. Door de werkdruk is er veel verzuim. Als dan iemand uitvalt wegens ziekte, heb je een groot probleem’, zegt een woordvoerder tegen ANP. Hij voegt eraan toe: ‘Vervoerders lopen zich de poten uit het lijf, ze zetten alle zeilen bij, maar zij krijgen de begrijpelijke irritatie van ouders over zich heen als een kind niet naar school kan.’ Volgens KNV is het niet eenvoudig om meer chauffeurs te vinden. ‘Veel mensen willen dit werk niet vijf dagen in de week doen. Bovendien loont het niet altijd om meer te werken.’

Inclusief onderwijs 2035

Volgens de VNG zijn de fundamentele problemen groter dan gemeenten in hun uitvoering kunnen oplossen. Momenteel zijn de gemeenten met het demissionair kabinet in gesprek over een beter werkend systeem. De bestemming is daadwerkelijk inclusief onderwijs, maar dat einddoel staat gepland voor 2035. In de tussentijd treedt de VNG graag in gesprek met het rijk en eerdergenoemde belangenorganisaties. Zij betreurt dan ook het vertrek van deze partijen.