Alfahulp met truc toch ingezet
Een truc om toch zoveel mogelijk alfahulpen (freelancers) in de thuiszorg in te kunnen zetten wint aan populariteit. Na Tilburg, en zeven kleinere Brabantse gemeenten, is Breda de tweede grote stad die de zogenaamde Alfacheque inzet.
Met de Alfacheque kunnen freelance thuiszorgmedewerkers worden ingezet, zonder dat de cliënt echt als werkgever hoeft op te treden. Het vinden en uitbetalen van de hulp wordt geregeld door een speciaal hiervoor opgerichte besloten vennootschap. De cliënt krijgt na het aanvragen van thuiszorg een stapeltje waardebonnen. Na geleverde zorg ‘betaalt’ de cliënt de zorgverlener met zo’n bon en die kan deze inleveren bij de bv. Die handelt de daadwerkelijke betaling af.
Met de cheque kunnen gemeenten de aangescherpte regels omzeilen die het vorige kabinet had gemaakt voor de alfahulpen. Thuiszorginstellingen mochten geen alfahulpen meer inzetten, maar alleen nog eigen personeel. Alfahulpen werden niet verboden, maar die mochten alleen nog met een persoonsgebonden budget worden betaald.
Toenmalig CDA-staatssecretaris Jet Bussemaker wilde een einde maken aan de trend dat organisaties personeel gingen ontslaan om ze als alfahulp, tegen slechtere arbeidsvoorwaarden, weer in te zetten. Omdat alfahulpen, in tegenstelling tot thuiszorgorganisaties, in principe geen overheadkosten hebben, berekenen gemeenten voor hen een lager uurtarief. Hoe meer alfahulpen in plaats van vaste medewerkers, des te lager de kosten.
Breda verwacht vanaf volgend jaar met het systeem te gaan werken en rekent op een besparing van minstens 0,5 miljoen euro. De PvdA in de Tweede Kamer heeft inmiddels naar aanleiding van het Bredase besluit Kamervragen gesteld. Indiener van de vragen Agnes Wolbert wil weten of het concept van de cheque niet ingaat tegen de wetswijziging van het vorige kabinet.
Het zal hem toch niet ontgaan zijn dat de PGB-variant van de WMO bedoeld is voor mensen die ZELF in staat zijn hun zaakjes te regelen. Dat de PGB-variant blijkens de keuze die WMO cliënten aan het begin van 2010 hadden massaal niet de gekozen optie is, zal toch zeker daarmee te maken hebben. Wat nu weer gebeurt is dat die mensen om financiële redenen van gemeenten via een cheque toch weer geprikkeld (zo al niet gedwongen!) wodren met alfahulpen in zeer te gaan.
Twee zaken zijn daarbij van groot belang:
(1) Biedt de gemeente Breda alleen een cheque voor de gewerkte uren, of vervult de gemeente de hele werkgeversrol.Die omvat nl. veel en veel meer (opstellen/aanpassen arbeidscontracten, loondoorbetaling bij ziekte, vervanging, verlof ). Doet de gemeente (of 18K) al die zaken ook, dan lopen ze het grote risico fiscaal/juridisch werkgever van de alfahulp te zijn. Let in dit verband maar op binnenkort komende rechtspraak.
(2) Welke arbeidsmarkt en persoonlijke gevolgen heeft het als werknemers die vanaf dit jaar net weer in dienst zijn getreden van thuiszorgaanbieders voor WMO zorg in natura, weer terugmoeten naar de alfahulp status, met vrijwel geen rechten en sociale verzekeringsrechten. Is dat soms geen gesol met die mensen?
Als de heer Van Schijndel dan nog zegt dat deze ontwikkeling volledig in lijn is met de wetgeving, dan lijkt mij dat de Tweede Kamer hier maar eens een uitspraak over moet doen.