Aantal dodelijke verkeersongevallen stijgt licht

Het aantal dodelijke verkeersongevallen was in 2022 hoger dan in de voorgaande jaren. Bij 578 verkeersongelukken kwam minstens één persoon om. In de coronajaren lag dat aantal vanzelfsprekend lager, maar dat gold ook voor de pre-coronajaren 2018 (534) en 2019 (522). Dat alles blijkt uit de meest recente cijfers van het registratiesysteem STAR dat onder meer de politie gebruikt.

Oproep

Naar aanleiding van deze cijfers doet Paul Broers, portefeuillehouder Verkeer van de Nationale Politie, de oproep aan gemeenten en provincies om hun wegen veiliger te maken. 'De landelijke politiek gaat niet over lokale wegen en de N-wegen, waar veel slachtoffers vallen', beklemtoont hij. Inderdaad valt tachtig procent van de verkeersslachtoffers op het zogenaamde 'onderliggend wegennetwerk' van provincies, gemeenten en waterschappen.

STAR

Hoeveel verkeersdoden er in totaal in 2022 zijn gevallen, is nog niet bekend. De definitieve cijfers maakt STAR in april bekend. Het totale aantal doden daalt de laatste jaren nog steeds voorzichtig, maar de politieke zorg is dat die daling stagneert of zelfs wordt teruggedraaid. Dit laatste kan onder meer gebeuren doordat het aantal fietsongelukken onder ouderen toeneemt.

Halvering

Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek is het aantal verkeersdoden tussen 2001 en 2013 gehalveerd, van 1083 naar 570. Sindsdien heeft de daling nagenoeg halt gehouden. Het aantal verkeersdoden kende midden jaren 1970 overigens z'n hoogtepunt, met ruim drieduizend dodelijke slachtoffers per jaar. Ondanks een bevolkingsgroei van vier miljoen mensen is de veiligheid in het Nederlandse verkeer in de vijftig jaar erna enorm toegenomen.

Nulambitie

Het vorige kabinet lanceerde in 2018 echter een nulambitie, naar het voorbeeld van van de Vision Zero 2050 van de Europese Commissie. De ambitie is om in 2050 geen enkele verkeersdode meer te hebben binnen de grenzen van de EU. De vorige minister van Infrastructuur en Waterstaat lanceerde daarom het Strategisch Plan Verkeersveiligheid, inclusief een budget van vijfhonderd miljoen euro voor de periode 2020 tot en met 2030. Lokale overheden kunnen hieruit geld krijgen voor infrastructurele aanpassingen. Dan gaat het bijvoorbeeld om veilige bermen, fietspaden die vrij liggen van autowegen, en fysiek gescheiden rijrichtingen.

Fietsers

Afgelopen november zette minister Harbers vijftig miljoen euro speciaal opzij voor fietsveiligheid. Fietsers vormen met 36 procent dan ook de grootste groep verkeersdoden, staat in het recente jaarrapport van het wetenschappelijk bureau SWOV. Van 2012 tot en met 2021 steeg het aantal dodelijke, enkelvoudige fietsongevallen (waarbij geen andere weggebruiker betrokken was) met elf procent per jaar. Het aantal dodelijke ongevallen met fietsers van tachtig jaar en ouder steeg in dezelfde periode elk jaar met vijf procent. Van de ernstig verkeersgewonde fietsers was in 2021 bijna zeventig procent zestig jaar of ouder.

Maatregelen

In de periode 2020-2021 is 750 kilometer aan veilige bermen aangelegd langs N-wegen in beheer van het Rijk en provincies. Daarnaast hebben 41 lokale overheden infrastructurele maatregelen genomen met hulp van het eerdergenoemde rijksbudget. Ook zijn dertig onbeveiligde spoorwegovergangen aangepakt of weggehaald.

Wat gemeenten en provincies nog kunnen doen, is boa's meer bevoegdheden geven (waarmee onder meer in Utrecht een proef draait), de snelheidslimiet binnen de bebouwde kom verlagen naar dertig kilometer per uur (26 procent van alle verkeersdoden valt binnen een bebouwde kom met de vijftig km/uur limiet) en investeren in geautomatiseerde snelheidshandhaving (het Openbaar Ministerie heeft vijftig extra verplaatsbare flitspalen aangeschaft).