Aangifte tegen vijf gemeenten om screening

Vakbond FNV heeft bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) aangifte gedaan tegen de gemeenten Nieuwegein, Houten, IJsselstein, Lopik en Veenendaal. Om uitkeringsfraude te voorkomen maakten deze vijf gemeenten tot juni vorig jaar gebruik van een zogeheten fraudescorekaart bij de aanvraag van uitkeringen.

Discriminatie

Het algoritme zou discriminatie in de hand werken door groepen mensen als risicogroep te bestempelen op basis van automatisch profileren, zoals woonwagenbewoners, bouwvakkers en alleenstaanden die in een 'mindere buurt' woonden.

Meldpunt

De fraudescorekaart werd vanaf 2004 door maar liefst 158 gemeenten ingezet, tot er een gerechtelijke uitspraak kwam in 2020. Dat er daarna nog steeds gemeenten gebruikmaakten van de fraudescorekaart kwam vorig jaar juni aan het licht na onderzoek door een journalistencollectief van Lighthouse Reports, Argos en NRC. FNV opende daarna een meldpunt waar uitkeringsgerechtigden zelf konden checken of ze bij de uitkeringsaanvraag als mogelijke fraudeur werden bestempeld. Bij het meldpunt kwamen 165 meldingen binnen.

Boete

FNV-vicevoorzitter Kitty Jong verwacht dat de Autoriteit Persoonsgegevens de vijf gemeenten een boete zal opleggen. 'Ondanks alle waarschuwingen gingen deze gemeenten door met de inzet van risico-indicatoren die ook bij de toeslagenaffaire werden gebruikt', zegt ze. 'Ik verwacht sowieso meer en strenger toezicht nu de AP zich, naast het verwerken van de gegevens, meer bezig gaat houden met de controle op het gebruik van algoritmes.'