‘Gemeenten onderschatten aantrekkende woningmarkt’

Gretige kopers staan weer in de rij voor een nieuwbouwwoning. Bouwbedrijven staan te trappelen om aan die vraag te voldoen. Dus moeten gemeenten sneller plannen ontwikkelen, zodat het bouwtempo omhooggaat. ‘Ik zie nu al dat bepaalde afdelingen bij gemeenten oververhit raken’, zegt Pieter van der Heijde, algemeen directeur van Bureau Stedelijke Planning. 

Onderschatting

Volgens hem loert het gevaar van onderschatting van de berg werk die er aankomt en staan veel gemeenten qua personeel nog in de crisisstand. ‘De urgentie (om personeel aan te nemen, red.) is er wel en die wordt ingevuld met het inhuren van tijdelijk personeel. Maar ik verwacht dat dit snel gaat verschuiven. Er moeten gewoon mensen bij, anders kun je dat niet handelen.’

Volop in beweging

Van der Heijde zit er bovenop: zijn bureau adviseert gemeenten bij het ontwikkelen van woningbouwlocaties en heeft 25 adviseurs in dienst, waarvan een derde gedetacheerd. ‘Als wij morgen twee keer zo veel mensen zouden hebben, dan zijn die zo aan de slag. De markt is volop in beweging.’

Omschakeling

Vooral de Randstad krijgt de komende jaren forse groei voor de kiezen, maar ook de zone daaromheen. Waarom nemen gemeenten dan geen personeel aan? ‘Gemeenten lopen over het algemeen wat achter op de ontwikkelingen in de markt. Ik hoor om mij heen dat er met verbazing wordt gekeken dat die markt zo op gang is gekomen. Terwijl dat toch al een hele tijd gaande is. Die hele omschakeling van de organisatie moet vaak nu nog plaats gaan vinden.’

Grote verliezen

Al trekt de vraag naar woningen aan en al hebben gemeenten straks weer voldoende personeel, voorlopig is het nog geen business as usual. Alleen al omdat veel gemeenten grote verliezen hebben geleden op de grondexploitatie. ‘Dat heeft hier in Apeldoorn een college en de ambtelijke top de kop gekost’, brengt eenheidsmanager Ruimtelijke Leefomgeving Symone de Bruin 2012 in herinnering. ‘En het heeft een reorganisatie opgeleverd waarin het grondbedrijf volledig is losgetrokken van de kaderstellende en regelgevende taak van de gemeente.’

Prullenbak

Het actieve grondbeleid van vóór de crisis is in Apeldoorn in de prullenbak beland. ‘We hebben voor de strategie gekozen dat het grondbedrijf kleiner zal worden. De voorraad grond neemt alleen maar af.’ Volgens De Bruin hoeft daarmee niet de invloed van de gemeente op de ontwikkeling van woningbouwlocaties te verminderen. ‘Sturen op ruimtelijke kwaliteit zonder de grond in eigendom te hebben, kan prima. Je stuurt langs de lijnen van stedenbouwkundige-, structuur- en planologische kaders.’

Markt aan zet

Volgens Pieter van der Heijde van Bureau Stedelijke Planning is organische ontwikkeling van gebieden nog steeds in de mode. 'Dat betekent dat het aan de markt wordt overgelaten, dat gemeenten niet actief aan de slag gaan met grondverwerving en aan ontwikkelaars aangeven wat ze wel en niet mogen. Maar dat leidt er natuurlijk toe dat gemeenten veel minder invloed hebben op hoe zo’n stedelijk gebied eruitziet dan vóór de crisis. In mijn optiek is de tijd rijp om die organische ontwikkeling kritisch tegen het licht te houden. Er liggen gebieden waarvan de ontwikkeling moeilijk van de grond komt. Denk aan verouderde bedrijventerreinen. Zonder geld van de overheid gebeurt daar niks.’

Lees het hele verhaal deze week in BB09 (inlog)