Weinig gemeentelijk animo voor schoon bouwen

Bijna honderd organisaties hebben het convenant schoon en emissieloos bouwen inmiddels ondertekend. Dit convenant werkt toe naar een steeds schonere inzet van werk-, voer- en vaartuigen in de bouwsector in 2030. Zo kan de stikstof­emissie op de bouwplaats dankzij (vooral) elektrificering van machines sterk worden beperkt, waardoor bouwontwikkelingen mogelijk worden die nu door te veel emissie en strenge stikstofregels niet of moeizaam van de grond komen. Maar veel gemeenten kijken de kat uit de boom.

Jammer

Tot de ondertekenaars van het convenant behoren Bouwend Nederland, de rijksoverheid, het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen, maar niet de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Jammer, volgens Marco Ubeda,  projectmanager schoon en emissieloos bouwen bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, ‘omdat je anders meteen bijna 350 deelnemers meepakt’. Tot nu toe hebben slechts zo’n veertig individuele gemeenten het convenant getekend.

Regionale aannemers

Volgens Gilbert Mulder, relatiemanager voor gemeenten bij het convenant schoon en emissieloos bouwen, aarzelen vooral plattelandsgemeenten zich aan te sluiten. ‘Die hebben met regionale aannemers te maken, waarvan ze ten onrechte de angst hebben dat die niet mee kunnen komen met de elektrificering.’

Kip en ei

Zo krijg je volgens Mulder een ‘kip-en-ei-discussie’: zolang veruit de meeste gemeenten geen strengere emissie-eisen aan bouwers stellen, zullen die laatsten minder snel investeren in schonere werktuigen en dan blijft diesel de gangbare brandstof op de bouwplaats. Van de 18 miljoen euro die voor dit jaar klaar ligt voor decentrale overheden die het convenant hebben ondertekend, is tot nu toe – aanmelden kan tot 20 augustus – slechts 400.000 euro aangevraagd. Dat is krap 2 procent.

Tegemoetkoming

Ubeda roept medeoverheden die hebben ondertekend op om meer aanvragen te doen en zo een tegemoetkoming te krijgen voor de extra kosten die ze maken voor het uitvragen van emissieloos materieel in aanbestedingen. Het convenant leidt volgens Ubeda en Mulder ook tot andere evidente voordelen: het personeel op de bouwplaats kampt met veel minder uitlaatgassen en trillingen en de geluidsoverlast voor omwonenden daalt sterk.

Verplicht

Beperking van de emissie op de bouwplaats is sinds 1 januari overigens al verplicht onder de Omgevingswet en via het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). In de routekaart van het programma zijn verschillende zogenaamde transitiepaden opgenomen met bijbehorende ambitieniveaus. Volgens Mulder betekent het ‘basisniveau’ slechts een kleine aanscherping ten opzichte van het minimale niveau waartoe gemeenten nu al verplicht zijn: in 2028 moet het al het lichte materieel op de bouwplaats ­volledig elektrisch zijn (twee jaar eerder dan bij het minimale niveau).

Showstopper

Ubeda en Mulder hopen met een aanpak per regio gemeenten te overtuigen. Grote steden kunnen zo een stimulerende werking hebben voor de omliggende regio. Andersom ziet Mulder dat gemeenten met veel Natura2000-gebied, zoals Voorst en Brummen, omliggende steden bewerken. ‘Ze willen voorkomen dat stikstof een showstopper in de gebiedsontwikkeling blijft.’

Lees het hele verhaal deze week in BB14.