Waterland vreest massaal bouwen in Markermeer en IJmeer

Burgemeester Ed Jongmans (CDA) van de gemeente Waterland weigert zich neer te leggen bij de plannen voor buitendijkse woningbouw bij Almere. Hij kondigt aan dat hij samen met omliggende gemeenten een vuist wil maken om hiertegen krachtig stelling te kunnen nemen. Jongmans vreest vooral dat het uitzicht vanuit zijn gemeente in ernstige mate wordt aangetast.

‘In Nederland zijn we trots op het zicht op Marken. Maar als ik de andere kant op kijk, wil ik ook trots kunnen zijn’, zegt hij. Behalve over het uitzicht, zegt de burgemeester zich ook zorgen te maken over de natuur. ‘Bebouwing in het Markermeer leidt tot een aantasting van natuurwaarden die moeilijk te compenseren is. En dan spreek ik nog niet over de consequenties van de noodzakelijke infrastructuur die een dergelijke ontwikkeling vraagt. Laat dit alstublieft aan Waterland voorbijgaan’, zei Jongmans vorige week in zijn nieuwjaarstoespraak.

Vooralsnog loopt Waterland achter de feiten aan. In het vorige maand door staatssecretaris Tineke Huizinga (Verkeer en Waterstaat, ChristenUnie) gepresenteerde Nationaal Waterplan wordt nog eens expliciet bevestigd dat buitendijks bouwen tegenover Jongmans’ gemeente tot de mogelijkheden behoort: ‘Buitendijkse bebouwing wordt, naast de bestaande uitbreiding in Amsterdam, ook mogelijk in de gemeenten Almere en Lelystad.’ De plannen maken deel uit het het programma Randstad Urgent.

Het verzet van Waterland komt niet uit de lucht vallen. Reeds tweeënhalf jaar geleden maakte het college van B en W schriftelijk zijn verontrusting kenbaar aan toenmalig CDA-minister Peijs van Verkeer en Waterstaat. De gemeente sprak er destijds haar verbazing over uit dat een toekomstvisie voor het IJmeer tot stand was gekomen, waarbij Waterland geen formele inbreng had. Ook in dit rapport werden de contouren geschetst van ‘een grootschalige ontwikkeling waarbij Almere de kans krijgt om zich westwaarts richting Amsterdam te ontwikkelen’. Jongmans meent dat er sinds de brief aan Peijs niets is veranderd. ‘Er wordt nog steeds met een boogje om ons heen gegaan. En toch zitten wij op maar een paar honderd meter van de kust van Almere’, zegt de burgemeester.

Betrokken

Jongmans zou het liefst zien dat de gemeente Waterland deel gaat uitmaken van de stuurgroep Toekomst Markermeer IJmeer. Deze groep heeft onlangs opdracht gekregen van staatssecretaris Huizinga ‘om aan te geven hoe nieuwe natuur het beste kan worden ontwikkeld in relatie tot andere ontwikkelingen in het gebied’. Huizinga vraagt de stuurgroep eveneens ‘een methode te ontwikkelen om de investeringen voor de plannen te financieren’. In de reeds enkele jaren geleden gevormde stuurgroep hebben onder andere zitting de gemeenten Amsterdam, Almere en Lelystad, de provincies Noord-Holland en Flevoland, waterschappen en het rijk.

Volgens Jaap Ree, projectleider Markermeer IJmeer bij de provincie Flevoland, krijgt de gemeente Waterland komende tijd volop gelegenheid om haar visie naar voren te brengen. ‘Waterland is volledig betrokken geweest en zal betrokken blijven, bij het proces’, meent Ree. Het is de bedoeling dat de stuurgroep dit najaar rapporteert aan het kabinet. In combinatie met andere adviezen over onder meer infrastructuur, de toekomst van de luchthaven Lelystad, de groei (‘schaalsprong’ in het jargon) van Almere en het openbaar vervoer in deze regio, moet dit uiteindelijk leiden tot nadere besluitvorming.

Klein drama

Ree stelt dat het gaat om een project dat zijn weerga niet kent. ‘Een gebiedsontwikkeling die 80 duizend hectare omvat. Honderden miljoenen, zelfs miljarden euro’s aan investeringen. Zo’n 60 duizend woningen voor Almere.’ Hoewel Ree benadrukt dat komende tijd met Waterland en andere betrokken gemeenten zal worden gesproken, beaamt hij dat uiteindelijk niet iedereen tevreden kan worden gesteld. ‘Je kunt niet blijven polderen, en je moet uiteindelijk ook wel het lef hebben om een besluit te nemen. Geen mooie vergezichten zonder klein drama.’

Toch wil burgemeester Jongmans vooralsnog niet weten van voldongen feiten. ‘Komende tijd ga ik gemeenten in de regio benaderen met de vraag om amen op te trekken. We gaan de krachten bundelen. Als er zonodig op of aan het water gebouwd moet worden, dan kan dit ook binnendijks.’ Of Waterland in staat is de rijdende trein tot stilstand te brengen, zegt Jongmans niet te weten. ‘Maar het gaat mij nu allemaal te hard, en ik ben niet de enige die er zo over denkt. Dit vraagt om een brede maatschappelijke stellingname. Ik ga proberen om daarvoor te zorgen.’