Provincies krijgen sturende rol: 'Dat levert straks spannende gesprekken op'

Minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting is duidelijk over wat er de komende jaren moet gebeuren: voor 2030 900.000 woningen bouwen, waarvan tweederde betaalbaar. De Kamer is nog niet gerust op hoe de minister hier invulling aan gaat geven.  'Er zijn geen snelle oplossingen die ons uit de brand helpen', erkent De Jonge in het Kamerdebat over de woningbouwopgave. 'We hebben te maken met een hele hoop tegenwind'

Afspraken

De Jonge wil de komende jaren een regierol pakken en betaalbare woningen realiseren door afspraken te maken met provincies, gemeenten en de corporatiesector. Voor 1 juni moeten er indicatieve afspraken liggen over de nationale opgave en het provinciale en het gemeentelijke aandeel daarin. Uiterlijk eind dit jaar moeten al die afspraken in regionale woondealregio’s worden vastgelegd. Daarin moet per jaar duidelijk zijn waar, voor wie en hoeveel wordt gebouwd. Eind dit jaar verwacht De Jonge de Kamer te kunnen informeren over de definitieve woningbouwlocaties voor de komende tien jaar.

Aanwijzing

Wanneer gemeenten en provincies niet leveren, heeft minister De Jonge nog het dwangmiddel van het geven van een aanwijzing. Wanneer kan een aanwijzing worden gegeven? En hoe voorkomt de minister dat dit tot willekeur leidt? Daar wil De Jonge rond 1 juni, wanneer ook de indicatieve afspraken met provincies en gemeenten vastliggen, een helder antwoord op kunnen formuleren. Wel laat hij alvast doorschemeren op welke momenten een aanwijzing hem gepast lijkt. ‘Als een gemeente zegt: nee, aan ons lijf even geen polonaise en een provincie zegt: maar het is nodig om onze provinciale taakstelling te halen, dan vind ik dat de provincie de ruimte moet hebben voor een taakstelling,’ aldus De Jonge. 

Het is volgens de minister altijd het eindpunt van een gesprek, nooit een beginpunt. Niet alleen omdat dat vriendelijker is maar ook omwille van tijd, een aanwijzing staat altijd open voor bezwaar en beroep en kan veel tijd in beslag nemen. ‘Je kunt er dus maar beter met elkaar uitkomen aan de overlegtafel.’

Nieuwe rol

Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat het rijk, provincies en gemeenten er nu wel samen uit gaan komen? Met de nieuwe aanpak krijgen provincies een meer sturende rol, zegt De Jonge. Het sturen op aantallen, het sturen op betaalbaarheid en het sturen op voldoende bouwen voor aandachtsgroepen. Dat is een expliciete taak die De Jonge provincies wil geven.

Kloppend

Dat is volgens De Jonge nodig om de optelsom van wat er in de verschillende regio's wordt gerealiseerd kloppend te krijgen met de provinciale opgaven. De minister heeft de afgelopen maanden bij provincies een 'groot enthousiasme geproefd' om met die taak aan de slag te gaan. Dat levert straks spannende gesprekken op tussen provincies en regio’s, erkent De Jonge. ‘Maar dat spannende gesprek hebben we ook nodig. Want als je dat niet doet, dan krijg je wat je kreeg in de afgelopen tien jaar.’

Torenhoge inflatie

Daarnaast kwamen de zorgen van de Kamer over de dreiging van huurprijsexplosies aan bod. Het plan van het kabinet om het huidige maximum aan huurverhoging in de vrije sector te verlagen, wordt weliswaar breed gedragen, maar gaat sommige fracties niet ver genoeg. Nu geldt een maximum van de wettelijke inflatie plus 1 procentpunt, maar dit is onhoudbaar als de inflatie zo hoog blijft als nu, vinden zowel kabinet als Kamer. Onder meer de PvdA wil dat de Kamer moet kunnen bepalen wat een redelijke huurverhoging is. Ook wil de PvdA dat De Jonge de mogelijkheid tot huurbevriezing in een wet gaat opnemen. Ook het CDA voelt wel wat voor huurbevriezing.

Investeringen

De Jonge is daar huiverig voor. Als de huur in de vrije sector wordt bevroren, scheelt dat niet alleen 320 miljoen euro aan huuropbrengst, maar daalt ook het investeringsvolume met 8 miljard euro, rekende de minister de Kamer voor. Dat is nadelig voor de bouw van nieuwe woningen en de verduurzaming van bestaande woningen.

Daarnaast wil de Kamer dat niet alleen huurders in de vrije sector tegemoet worden gekomen, maar ook de huurders in de sociale sector. Onder meer CDA wil dat voor beide soorten huurders niet alleen naar het bedrag wordt gekeken wat aan huur wordt betaald, maar naar de totale woonlasten, zoals ook de energierekening. De woonlasten moeten in de hand worden gehouden, vindt het CDA. (Redactie/ANP)