Duurzaamheid is in Helmond een project van de stad

Stel, het is 2035. We leven in een duurzaam, circulair en energieneutraal Nederland. Waar zien we dan, terugkijken in de tijd, het begin van de groene revolutie van dit tijdperk? In Helmond, zeggen ze.

Versnellingsagenda

Helmond? Een middelgrote, voormalige industriestad in Brabant, die op dit moment slechter dan gemiddeld scoort in duurzaamheidslijstjes? Waar duurzaamheid lange tijd bijzaak was op het stadhuis? Dat Helmond ja. Dat met de Versnellingsagenda Duurzaamheid sinds een jaar een boost geeft aan duurzame initiatieven, via de internationaal beproefde methode van future search. Of het ronkende toekomstperspectief over twee decennia werkelijkheid zal zijn, is een kwestie van afwachten. Vast staat dat de 29-jarige, ambitieuze wethouder Paul Smeulders (GroenLinks, o.a. financiën, duurzaamheid) overtuigd is van de aanpak waarbij zoveel mogelijk Helmonders via netwerken worden gestimuleerd om duurzaamheidsprojecten van de grond te tillen. De gemeente regisseert niet, maar faciliteert en subsidieert, onder het motto Alle Lichten Op Groen. 

Thema van de stad

Toen Smeulders in 2014 aantrad als wethouder, lag er een mooie ambitie – Helmond klimaatneutraal in 2035 -, maar tot dat moment was er bestuurlijk nauwelijks serieus getrokken aan het thema duurzaamheid. Er waren uitvoeringsprogramma’s sinds 2009, met projecten zonder samenhang. Een duidelijke visie ontbrak. ‘Als we op deze voet verder gaan, halen we die ambitie never nooit niet’, stelde Smeulders vast. En: ‘Duurzaam Helmond kunnen we als gemeente niet alleen; het moet een thema van de stad worden.’

Co-creatie

Toenmalig beleidsambtenaar duurzaamheid Geertje de Kort zag ineens nieuwe mogelijkheden. Hier zit een wethouder die écht vindt dat het anders moet, in co-creatie met de stad, dacht ze. ‘Het is ook eigenlijk heel gek om vanuit de gemeente een doelstelling vast te stellen, die alle Helmonders aangaat. Klimaatneutraal in 2035 heeft impact op elke inwoner, ondernemer, corporatie en school. Dan moet je toch weten of de stad ook in dat tempo denkt en wat er allemaal al gebeurt?’ Met een voorstel voor een future search-conferentie, kregen Smeulders en De Kort begin 2015 ook de gemeenteraad mee.

Future search

De methode van future search is wereldwijd beproefd, op allerlei onderwerpen, vertelt De Kort. ‘De Verenigde Naties gebruiken het in de strijd tegen kindsoldaten. De essentie is dat je in een uitgebreid voortraject zoekt naar sleutelfiguren in de stad die iets doen met duurzaamheid. Mensen met ervaring én een netwerk, dat op zijn of haar verzoek bereid is in actie te komen.’

Sleutelfiguren

Zo benaderde Helmond zeven sleutelfiguren uit de stad. Zoals de private parkmanager van bedrijventerreinen, duurzaamheidsadviseurs voor woningcorporaties en directeuren van de Helmondse scholen. Maar ook de directeur van een installatiebedrijf dat voorop loopt in het verduurzamen van gebouwen. Als híj zijn collega’s uitnodigt voor een conferentie, komen ze wél, zegt de wethouder, met berustende zelfkennis. Dat geldt ook voor de parkmanager, weet ambtenaar De Kort. ‘Die zit elke dag met ondernemers om tafel, terwijl wij alleen binnenlopen om met een milieuvergunning te zwaaien. Via de sleutelfiguren bereikten we een groep van 120 mensen die de handen ineen willen slaan.’ 

Lees in het magazine van Binnenlands Bestuur over de aanpak van Helmond en de leerpunten. (inlog)