Undercover tegen Amsterdams zwerfafval

Voor het stadsbestuur van Amsterdam is de maat vol. Wie wordt betrapt op het weggooien van afval, krijgt een boete die kan oplopen tot honderd euro. De acceptgiro ligt binnen 48 uur in de bus. Amsterdam voert al twee campagne tegen zwerfafval onder het motto: 'Wie zijn troep op straat smijt, is een hoop geld kwijt'. Dit voorjaar voegde de gemeente daad bij woord.

In alle veertien stadsdelen werd een grootscheepse handhavingsactie uitgevoerd. Winkelstraten en 'snoeproutes' (tussen school en snackbar) werden gecontroleerd door 120 handhavingsambtenaren. De helft daarvan was undercover, zo meldt het bulletin Zwerfafval Informatief dat deze week verschijnt. De ambtenaren deelden 184 bonnen uit, zo licht projectmanager handhaving Ronald Kersbergen van de gemeente Amsterdam toe, anderhalve bon per beambte. 'De score viel tegen', beaamt Kersbergen. 'Het valt in een drukke winkelstraat niet mee om mensen op heterdaad te betrappen, terwijl op overzichtelijke plekken de ambtenaren herkenbaar zijn.'

Belangrijker nog is dat na de handhavingsactie het straatbeeld niet bepaald is verbeterd. Nog steeds gooien met name jongeren veel flesjes, blikjes en andere verpakkingsrommel op straat. Voor Kersbergen is dat een aansporing om door te gaan met handhaven. 'We gaan dit jaar de actie zeker nog een keer herhalen. Waar mogelijk zetten we slimmere middelen in. Het zou mooi zijn als we meer samenwerken met politie, bijvoorbeeld door stagiaires van de politieacademie in te zetten bij de zwerfafvalcontroles.'

Toeristen

De Amsterdamse actie wordt niet alleen ingegeven door het bekende feit dat veel burgers zich ergeren aan afval op straat en dat zwerfafval onder meer gevoelens van onveiligheid versterkt. Minstens zo belangrijk is dat uit enquêtes onder toeristen blijkt dat ze het straatbeeld van Amsterdam vies vinden. 'Vooral Aziatische toeristen is het een doorn in het oog. Thuis kennen ze dat helemaal niet', aldus Kersbergen. Amsterdam is zich er terdege van bewust dat een eenmaal doorgeschoten imago van 'de stad waar alles kan' zich tegen de toeristenstad kan keren. 'Je moet hier in Amsterdam lekker kunnen uitgaan, maar je wel aan algemene fatsoensnormen houden.'

Kersbergen hoopt dat het met het zwerfafval dezelfde kant op gaat als met de fietsverlichting. Na een paar jaar gericht handhaven en beboeten van fietsers zonder licht, rijdt tegenwoordig de meerderheid van de fietsers met een bont spectrum aan lampjes door de stad. Behalve streng handhaven en verbaliseren doet Amsterdam ook aan preventie. 'Er zijn lespakketten over zwerfvuil ontwikkeld en de handhavende ambtenaren doen ook aan voorlichting op school. Wellicht kan de school ook verantwoordelijk worden gehouden voor de omgeving in een straal van honderd meter. Daarbij kunnen ze dan bijvoorbeeld spijbelende leerlingen inzetten om de zaak schoon te houden.'