Nederland moet meer rekening houden met zeespiegelstijging bij miljardeninvesteringen

De vijf grootste plannings- en investeringsopgaven in Nederland kosten samen ruim 900 miljard euro tot 2050 en hier is meer dan 100.000 hectare ruimte voor nodig. Bij deze investeringen wordt tot nu toe geen of te weinig rekening gehouden met de toekomstige effecten van zeespiegelstijging. Hierdoor ontstaat het risico dat deze investeringen in de toekomst alsnog op de schop moeten én het risico dat deze (fysieke) ruimte, die in de toekomst nodig is voor maatregelen tegen zeespiegelstijging, al wordt ingenomen. Dit blijkt uit het rapport 'Ruimte voor de toekomst' van ingenieursadviesbureau Sweco.

Sweco berekende de waarde en ruimtevraag van de vijf grootste investeringsopgaven van Nederland: infrastructuur, woningbouw, energietransitie, klimaatadaptatie en natuur & landbouw.

Om deze investeringen op de lange termijn te beschermen, is het belangrijk om deze zo te plannen en uit te voeren dat ze geen negatieve effecten ondervinden van een eventuele zeespiegelstijging. Sweco constateerde dat vrijwel alleen in de watersector voor deze investeringen tot op zekere hoogte rekening wordt gehouden met de toekomstige gevolgen van zeespiegelstijging.

De belangrijkste conclusies: 

1. We moeten in Nederland ruimte vrijhouden voor maatregelen die in de toekomst nodig zijn om ons beschermen tegen zeespiegelstijging. Vooral in de laaggelegen delen moeten we niet alles dicht bouwen, zodat we voldoende flexibel blijven.

2. Niet alleen de watersector, maar alle sectoren moeten bij hun planvorming rekening houden met een mogelijke zeespiegelstijging. Hierbij kan de planning van de verschillende investeringsopgaven veel beter op elkaar wordt afgestemd. Koppel de verschillende investeringsagenda’s om maatregelen tegen zeespiegelstijging betaalbaar en maatschappelijk acceptabel te houden. En als we dan toch gaan investeren, laten we gelijk een stap zetten richting klimaatbestendig Nederland. 

Alex Hekman, Business Director Water bij Sweco: ‘Zeespiegelstijging kan tot gevolg hebben dat de miljarden investeringen die we nu doen, in de toekomst alsnog op de schop moeten. Nog een groter risico is dat, zonder samenhangende sturing, de snelle ruimtelijke ontwikkelingen in de komende decennia er voor zorgen dat er helemaal geen flexibiliteit of ruimte meer is om in de toekomst de aanpassingen te kunnen doen die nodig zijn om ons land in de toekomst veilig en leefbaar te houden.’

Deltacommissaris Peter Glas noemt het rapport zeer waardevol: ‘Het rapport van Sweco benadrukt het belang van een lange termijnvisie voor de leefbaarheid en toekomst van ons land. Ook maakt het rapport inzichtelijk hoe groot de investeringen zijn en hoe deze per transitie ook toekomstbestendig vormgegeven kunnen worden. Dat levert waardevolle input voor de beleidsagenda’s van regionale en nationale overheden. Door de lange termijnvisie mee te nemen in investeringen op de korte en middellange termijn, voorkomen we in de toekomst concurrentie in de ruimte. In plaats daarvan biedt het kansen om opgaven en transities te combineren. We hebben nu de kans om ons land klaar te maken voor de gevolgen van de klimaatverandering van vandaag, morgen en de verre toekomst. Laten we die kans met beide handen aangrijpen!’ aldus Glas.

Berno Strootman, landschapsarchitect en tot december 2020 Rijksadviseur voor het landschap: ‘Laten we de grote opgaven waarvoor we als land de komende decennia staan in samenhang met elkaar beschouwen en werken aan integrale oplossingen. Nederland is echt te klein voor een sectorale aanpak. Alle investeringen moeten wat mij betreft bijdragen aan een zo aantrekkelijk mogelijk land. Het zou goed zijn om met ontwerpend onderzoek de grote investeringen in infrastructuur, woningbouw, klimaatadaptatie, energieproductie, natuur en landbouw veel sterker dan nu met elkaar te verbinden. Daarbij moeten we ook nadrukkelijk rekening houden met verschillende scenario’s voor zeespiegelstijging. Denk integraal, ruimtelijk, en met het oog op de lange termijn, en streef naar maximaal maatschappelijk rendement op de geïnvesteerde euro’s.”

Klik hier voor het rapport ‘Ruimte voor de toekomst'.