Nog te vaak rood voor slim stoplicht

Smart mobility biedt de oplossing voor verstopping van overvolle wegen, fiets- en voetpaden. En het bespaart gemeenten asfalt. Waarom komt de nieuwe, duurzamere techniek dan zo moeizaam van de grond?

Doperwten

Als zoon van een groenteboer heeft Frank Legters een aansprekende analogie voor het grijpen om uit te leggen wat smart mobility is. 'Mijn vader had dan zo'n bruine zak waar hij de appels in deed. In zo'n zak konden tien appels. In die zak zit dan nog een heleboel lucht tussen de appels. Zo zijn nu ook de verkeerslichten in Nederland geprogrammeerd. Wat wij doen met smart mobility is: we maken er doperwten van. Dan zit er bijna geen lucht meer tussen.'

Hangende plaat
Als directeur business unit transport and planning van Royal HaskoningDHV adviseert Legters gemeenten regelmatig over mobiliteitsvragen. Dit voorjaar deed Royal HaskoningDHV samen met Binnenlands Bestuur onderzoek naar de mobiliteitstransitie. Uit het whitepaper smart mobility blijkt dat gemeenten er regelmatig mee experimenteren, maar dat vervolgens de plaat nogal eens blijft hangen. Terwijl smart mobility, aldus de directeur, keihard nodig is om de mobiliteitstransitie te laten slagen.

Lucht
Waar verkeersaders, binnensteden en treinstations dichtslibben met auto's, voetgangers en reizigers, kan smart mobility weer lucht geven. Voor alle duidelijkheid, smart mobility is de paraplu waar alle maatregelen onder vallen die moeten zorgen voor ... ja inderdaad, slimme mobiliteit. Dat reikt van autodelen tot parkeerplaatsdelen, van intelligente verkeerslichten tot dynamische bewegwijzering, en van verkeersapps als Flitsmeister tot zelfrijdende auto's. Uiteindelijk gaan al die onderdelen in een groot netwerk met elkaar praten, zodat wij, verkeersdeelnemers, ons zo snel en soepel mogelijk van A naar B kunnen begeven.

Koppelen

Ondanks de lokroep van smart mobility kijken veel gemeenten de kat uit de boom. Deels door onbekendheid, aldus Legters, deels doordat het veranderingen vraagt die de organisatie raken. 'Wij zijn in staat met software de verkeersdoorstroming zo veel beter te maken dat minder infrastructuur hoeft te worden uitgebreid.' Een verkeersdrukke stad die de ring om het centrum van 2x2 naar 2x3 wil maken, kan daar met smart mobility van afzien. 'Misschien moet je hier en daar op een paar kruisingen nog wel wat doen, maar er hoeft veel minder infrastructuur te worden aangelegd. Maar dat is vaak een ander potje', constateert Legters. Verstandige gemeenten koppelen deze budgetten, stelt hij.

Schuifknoppen

Legters heeft er begrip voor dat gemeenten afwachtend zijn. 'Je moet tijd en mensen hebben om je erin te kunnen verdiepen en om te zien wat het effect is.' Anderzijds zou het zonde zijn als ze uit onbekendheid kansen laten liggen. 'Je kunt met smart mobility meer capaciteit creëren', legt hij uit. 'Vervolgens kun je kijken hoe je dat wilt benutten.' Fietsers en voetgangers meer groen geven? Zo gepiept. In de spits het autoverkeer snel de stad uit leiden? Kan ook. 'Er zitten schuifknoppen aan waarmee je die keuze kunt maken.'

Vier poten

Volgens de directeur kun je daarmee beleid direct vertalen naar de straat. 'Op elke kruising met vier poten zitten twaalf richtingen. Daarnaast heb je nog fietsers en voetgangers die kunnen oversteken. Dat zijn bij elkaar zo'n twintig plekken waar mensen graag groen licht willen hebben. Wat je eerder deed met beleid is opschrijven: we willen de fietsers stimuleren. Iedereen mag een keertje groen krijgen, alleen de fietsers krijgen halverwege dat rondje een keer extra groen. Nu kunnen we zeggen: we zien die fietsers 500 meter van tevoren al aankomen, het regent, dus we gaan nu drie keer groen geven. Nee, dat hebben we nog nergens gedaan, want nog niemand wil het verkeerslicht koppelen aan het weer. Maar de mogelijkheden zijn ongekend.'

Bereikbaarheid

Opvallend genoeg zien de meeste gemeenten (34 procent) bereikbaarheid als grootste uitdaging in de mobiliteitstransitie. 22 procent ziet leefbaarheid als grootste uitdaging. Met smart mobility kunnen gemeenten aan beide knoppen draaien. Legters: 'Een vuistregel is dat je op een kruising ongeveer 20 procent meer verkeer erdoor kunt krijgen. Je kunt er dan voor kiezen het autoverkeer op hetzelfde niveau te houden en voetgangers en fietsers meer ruimte kan geven. De leefbaarheid gaat omhoog, want je stimuleert duurzame verkeersvormen. Dat is een keuze die nu ontstaat. Waarom zou je het niet doen?'

Lees het hele verhaal over smart mobility deze week in BB19 (inlog)