Slappe knieën

Ik moest eraan denken toen FNP-gedeputeerde Johannes Kramer landelijk nieuws werd. Hij was de eerste provinciale bestuurder die zich keerde tegen het slechts luttele uren eerder genomen stikstofbesluit van de provincies, waarin de boeren hun (nog) niet gebruikte stikstofrechten werd ontnomen. Kramer gaf de voor het provinciehuis protesterende boeren gelijk. De maatregel werd in Friesland schielijk ingetrokken. Drenthe, Overijssel en Gelderland volgden.

Kramer had ‘slappe knieën’ was de teneur in nogal wat landelijke media. Door zijn toedoen immers was de kettingreactie onder het kwartet provincies ontstaan en de uitweg uit de landelijke stikstofimpasse al meteen weer in het slot gegooid. Maar kon Kramer veel anders? Wijs mij de bestuurder aan die de investeringsruimte van de belangrijkste economische sector in zijn provincie zonder enige vorm van overleg met de betrokkenen in één pennenstreek laat verdampen.

Nee, de slappe knieën zitten eerder in Den Haag. Het over de schutting gooien van het stikstofbeleid is een nieuw voorbeeld van gebrek aan sturing vanuit het kabinet-Rutte. Insiders waarschuwden al jaren dat het Programma Aanpak Stikstof tegen zijn grenzen aanliep. En anders hadden de Europese uitspraken over het falende Nederlandse stikstofbeleid vorig jaar als wake-up call moeten functioneren. Maar nee, pas nadat de Raad van State zich eind mei over de kwestie had gebogen, begon het Haagse paniekvoetbal met de huidige crisis tot gevolg. Na de boeren staan de bouwers klaar om het Malieveld met betonmolens te bestormen.

Is er een uitweg voorhanden? Niet zolang het kabinet zijn rol vooral tot die van bestuurlijk procesmanager beperkt en de heetste kolen doorschuift naar de provincies. Zelfs voor paniekvoetbal zijn spelregels nodig. Wat voor land willen we in, pakweg, 2030 zijn? Hoeveel ruimte is er dan voor boer, bouwer en natuur? Zonder overkoepelende visie worden slechts nieuwe Kramers gecreëerd.

En nieuwe proteststemmers.