Rotterdam wil een wethouder Volkstuinen

De gemeente Rotterdam wil in de volgende raadsperiode een aparte beleidsafdeling Volkstuinen en het onderwerp expliciet onderdeel maken van een wethoudersportefeuille. Op die manier moet het toezicht verbeteren. Uit een rapport van bureau Beke blijkt dat op enkele Rotterdamse volkstuincomplexen sprake is van overlast, illegale bewoning en criminele activiteiten.

Steken

In een brief aan de gemeenteraad erkent burgemeester Aboutaleb dat de gemeente steken heeft laten vallen. De volkstuinen zijn een blinde vlek: op het gemeentehuis was niet duidelijk wie er eigenlijk over volkstuinen gaat, en veel handhavers weten niet dat de gemeente eigenaar is van de grond en de complexen overdag publiek toegankelijk zijn. ‘Dit misverstand maakt dat wij als gemeente tot nu toe niet of nauwelijks op de complexen komen, terwijl dit wel wenselijk is.’

Bond

De moeilijke situatie van een aantal volkstuincomplexen in de Maasstad kent een lange geschiedenis. Rotterdam heeft relatief veel volkstuincomplexen, meer dan 40 in getal, die jarenlang werden verhuurd door de Rotterdamse Bond van Volkstuinders. De tuinen werden door de gebruikers direct van de bond gehuurd. Maar de bond gaf in 2017 aan dat de vele taken als huurinning, onderhoud en controle de organisatie boven het hoofd groeide. Bovendien nam de ruimtelijke druk op de volkstuinen toe door bouwplannen en gaf de gemeente niet thuis als er problemen waren. In samenwerking met de gemeente en de landelijke bond van volkstuinverenigingen, AVVN, werd de taak in 2018 aan een nieuwe organisatie gegeven: de stichting Volkstuinen in Nederland (SViN).

Kwetsbaar

Maar daarmee was een belangrijk probleem nog niet opgelost, weet voorzitter Ruud Grondel van de AVVN. ‘Nu pachten de volkstuinverenigingen de grond van de gemeente via de SViN, en zijn ze zelf verantwoordelijk voor de verhuur van tuinen aan de leden. De meeste volkstuinverenigingen in Rotterdam zijn sterke organisaties, maar sommige volkstuincomplexen zijn kwetsbaar. Het bestuur is niet goed opgewassen tegen de problemen die kunnen optreden, zoals permanente bewoning, illegale bouwsels, of intimiderende gebruikers.’

Rood

Een van de uitkomsten van het Beke-rapport is dat een zevental volkstuincomplexen kan worden beschouwd als ‘rood’: ze hebben een zwak bestuur en op de complexen is vaak sprake van achterstallig onderhoud, verloedering en verwaarlozing en worden de regels over bouwsels opgerekt. Op die complexen is actie van de gemeente nodig, vindt bureau Beke. ‘De vraag is gerechtvaardigd of een vrijwillig bestuur wel te belasten is met dergelijke problematiek die vaak al een jarenlange historie heeft waarin ook de overheid steken heeft laten vallen.’

Beterschap

De gemeente belooft nu beterschap: er moet meer aandacht komen voor volkstuinen in het gemeentebeleid. ‘De volkstuinen hebben een belangrijke maatschappelijk betekenis in Rotterdam en vervullen een specifieke functie in de stad’, schrijft het college. Bovendien hebben de meeste verenigingen lange wachtlijsten van geïnteresseerde Rotterdammers in een eigen tuintje.

Relatie

Maar de relatie tussen de gemeente en volkstuinbesturen is nog niet optimaal. Dat bleek wel uit de reactie van enkele bestuurders van de volkstuinvereniging Streven naar Verbetering in het AD. Zij vinden dat ze in een kwaad daglicht worden gesteld door het rapport. Maar AVVN-voorzitter Grondel denkt er genuanceerder over. ‘Ik ben blij dat er nu een rapport ligt, en dat de gemeente maatregelen gaat nemen. Dit gaat helemaal niet over de goede verenigingen zoals Streven naar Verbetering. Dit gaat over de complexen die afglijden. En de goeden moeten niet lijden onder de slechten.’