Stimuleringsprijs Gouden Eendagsvlieg voor Purmerend en Intermaris voor belangrijke versnelling in vergunningsverlening

Op 28 oktober reikte het Expertteam Woningbouw van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland de Gouden Eendagsvlieg uit aan de gemeente Purmerend en Intermaris, een woningcorporatie met vestigingen in Purmerend en Hoorn. Samen met het Expertteam werken deze partijen aan ‘Vergunning in één Dag’, om het proces van plan tot realisatie van modulaire woningen sterk te versnellen. ‘Het mooie is dat alle betrokken partijen het leuk gingen vinden en er energie vrij kwam.’

Ook de gemeenten Hoorn, Zaanstad en Heerhugowaard en de woningcorporaties Woonwaard (regio Alkmaar en Heerhugowaard) en Parteon (Zaanstreek) zijn betrokken bij het proces, vertelt directeur van Intermaris Cees Tip. ‘De directe aanleiding voor ons om mee te doen is dat we ons woningbouwprogramma sterk willen versnellen. Dat willen we graag doen met modulaire bouw: woningen die gestandaardiseerd zijn, in fabrieken worden gemaakt onder volledig gecontroleerde omstandigheden en die qua kwaliteit volkomen voorspelbaar zijn.’

 

Een modulaire woning wordt in grote stukken op een vrachtwagen naar de bouwplaats gereden, waar de woning binnen één dag in elkaar gezet wordt – inclusief sanitair en keuken. Daarom krijgt modulair bouwen steeds meer aandacht als mogelijke oplossing voor het woningtekort. Voor dit soort bouw is het van groot belang dat er veel zekerheid is over de planning. Als er in de fabriek eenmaal een order wordt geplaatst, rolt er na enkele weken een woning van de band, die direct naar de plek moet waar de woning komt te staan.

 

Omdat vergunningen er doorgaans niet in één dag zijn en dat funest kan zijn voor het bouwproces van modulaire woningen, besloot Intermaris in gesprek te gaan met de gemeenten Purmerend en Hoorn. De inzet: van begin tot eind met alle stakeholders de schouders er onder om tot een ‘vergunning in een dag’ te komen. Tip: ‘Het is ontzettend belangrijk om de gemeente al heel vroeg te betrekken in woningbouwplannen. Vergelijk het met de aankoop van een auto: je gaat niet in je eentje kijken, maar je neemt het hele gezin mee. Dat deden we eerder absoluut niet.’ In de deelnemende gemeenten lopen een aantal pilots met de versnelde bouw van modulaire woningen. In de gemeente Purmerend zijn ook plekken geïdentificeerd waar de woningen zullen komen. ‘De magische kreet is daarbij vergund is altijd vergund,’ zegt Tip. ‘Omdat de modulaire woningen allemaal op dezelfde manier worden gebouwd hoeft de bouwkundige kwaliteit maar één enkele keer aan het bouwbesluit getoetst te worden door een ambtenaar. Dat hoeft in andere gemeenten niet nog een keer.’

 

De gemeente Purmerend vond het direct interessant om mee te doen, vertelt wethouder Thijs Kroese. ‘Maar tegelijkertijd wisten we dat in ons vergunningentraject zelf niet zoveel tijdwinst meer te boeken was, omdat de gemeente bij de vergunning van woningbouw in aanloop naar de omgevingswet al langer een integrale benadering heeft.’ De winst voor de gemeente en Intermaris is vooral te halen in het traject vóór de vergunning, waarvoor de gemeente bij complexe projecten oefent met een zogeheten omgevingstafel, waar alle partijen en disciplines samenkomen: van stedenbouwkundigen tot architecten, van planologen tot verkeerskundigen en van vergunningverleners tot initiatiefnemers. De omgevingstafel brengt in Purmerend de wereld van de gebiedsontwikkeling en de vergunningverlening bij elkaar, waardoor sneller duidelijk wordt onder welke voorwaarden gebouwd kan worden en er dus sneller knopen doorgehakt kunnen worden.

 

‘In Purmerend wachten starters zo’n acht tot twaalf jaar op een corporatiewoning, maar als zij aan gezinsuitbreiding denken moeten ze twintig jaar op een lijst staan voor een woning,’ vertelt Kroese. ‘Het maken van een inhaalslag vraagt veel van gemeenten omdat zij oorspronkelijk op een bepaalde manier zijn ingericht die de snelheid niet ten goede komt. Wij moeten dus echt onze nek uitsteken, maar dat verwachten we ook van de andere partijen. Als je slechts contractpartner van elkaar bent, gaat het niet sneller goedkomen. Je moet echt naar een sfeer toe waarin je alles samen doet.’ Daarom zijn de planningen van de gemeente Purmerend en van woningcorporatie Intermaris ook verregaand in elkaar geschoven.

 

Om verdere versnelling te realiseren wordt bij de gemeente Purmerend per 1 januari een nieuw Omgevingsteam gevormd dat initiatiefnemers nog beter kan ondersteunen in het mogelijk maken van de plannen. Via een verklaring van geen bedenkingen voor een heel gebied is het mogelijk gebleken om sneller door de bestemmingsplanprocedure te gaan. De gemeenteraad geeft het college in dat geval dus wat speelruimte om tijd te besparen. Als bijvoorbeeld een bedrijf dat zich ergens wil vestigen niet voldoet aan een van de punten in het bestemmingsplan is het daarmee voor het college van burgemeesters en wethouders toch mogelijk om toestemming te geven aan dat bedrijf om zich er te vestigen. De nieuwe Omgevingswet gaat ook zeker kansen bieden voor verdere versnelling.

 

De gemeente Purmerend en Intermaris hebben door de voortvarende implementatie van de omgevingswet, het experimenteren met de omgevingstafel en de goede open samenwerking gezamenlijk de Gouden Eendagsvlieg in de wacht gesleept. Volgens wethouder Kroese waren de gemeente en Intermaris zonder de hulp van het Expertteam Woningbouw van RVO niet zo ver gekomen in het versnellen. Vanuit de Rijksdienst werden expert Jos Feijtel en Martin Bosch ingevlogen om de gemeenten Purmerend, Hoorn, Zaanstad en Heerhugowaard en de woningcorporaties Intermaris, Woonwaar en Parteon te helpen.

 

‘Wij zorgen dat we scherp zijn en blijven, kunnen er zo nodig andere deskundigen bij halen en bijvoorbeeld ook de verbinding leggen met welstand of de koepelorganisatie voor modulaire woningen, om zo kennis bij elkaar te brengen,’ vertelt Bosch. In de toekomst wil het Expertteam Woningbouw met de geleerde lessen in de gemeenten Purmerend, Hoorn, Zaanstad en Heerhugowaard ook andere gemeenten helpen met de versnelling van de woningbouw. Bosch: ‘Het project in Noord-Holland-Noord biedt veel perspectief. Het mooie is dat alle betrokken partijen het leuk gingen vinden en er energie vrij kwam. Het is heel belangrijk dat je er op een gegeven moment lol in hebt dat je sneller kunt gaan bouwen en dat je het daadwerkelijk een keer anders gaat aanpakken.’

 

Het Expertteam Woningbouw experimenteert met innovaties, bijvoorbeeld bij de pilot ‘Vergunning in één Dag’. Door industrialisatie kan het bouwproces sneller. Het Expertteam onderzoekt of de snelheid en voorspelbaarheid van het ontwikkel- en vergunningsproces bij gemeenten tegelijkertijd vergroot kan worden.

 

Meer weten

 

In opdracht van

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties