Raad van State: handhaving PAS-melders hoeft niet altijd

De provinciebesturen van Overijssel en Utrecht hoeven onder voorwaarden niet handhavend op te treden tegen PAS-melders. Dit geldt tot medio volgend jaar. Zo is het oordeel uitgevallen van de Raad van State woensdag in een rechtszaak aangespannen door actiegroep Mobilisation for the Environment (MOB). De bestuursrechter benadrukt dat sprake kan zijn van ‘bijzondere omstandigheden’, waardoor de provincies tijdelijk ontheven kunnen zijn van hun handhavingsplicht die ze wel degelijk hebben op basis van de Wet natuurbescherming

Zij bleken illegaal

PAS-melders zijn boeren of andere ondernemers die onder de paraplu van het in 2019 beëindigde Programma Aanpak Stikstof (PAS) mochten volstaan met een melding en geen natuurvergunning hoefden aan te vragen. Zij bleken illegaal en kwetsbaar voor vervolging toen de Raad van State vier jaar na het begin van de PAS oordeelde dat dit overheidsprogramma in strijd was met de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. Actiegroep MOB probeerde vervolgens voor een beperkt aantal PAS-melders handhaving af te dwingen bij de provincies.

In de rechtszaken waar het nu om gaat, betreft het een melkveehouder in Kampen die in december 2015 bij de provincie een uitbreiding meldde tot 109 melkkoeien en zestig stuks jongvee, een ondernemer die in de zomer van 2015 melding maakte van een biomassainstallatie in Balkbrug, en een vleesverwerker in IJsselstein die in dezelfde periode aangaf een slachterij, wachtstal en vrieshuis uit te bouwen.

Vijf redenen voor respijt

In alle drie de gevallen beargumenteert de Raad van State dat er vijf redenen zijn om deze PAS-melders respijt te geven. De bestuursrechter woog hun individuele belangen, de rechtszekerheid die de drie aan het Programma Aanpak Stikstof mochten ontlenen, het feit dat de rijksoverheid herhaaldelijk aangegeven heeft dat PAS-melders gelegaliseerd gaan worden, evenals het gegeven dat de drie meedoen aan het legalisatieprogramma van het rijk, dat bovendien als uitgangspunt heeft dat alle PAS-melders in Nederland medio 2025 een vergunning kunnen aanvragen.

De uitspraak heeft betekenis voor alle provincies van Nederland. Utrecht en Overijssel moeten hun besluiten om niet te handhaven wel nog beter onderbouwen, stelt de Raad van State. Beide provincies moeten dit overdoen.