Van ‘wiel met spaken’ naar spinnenweb – ook in Nederland?

De veranderingen in mobiliteitspatronen na Corona lijken in zowel binnen als buitenland een blijvend effect te hebben. Hoewel het gebruik van de auto niet direct afneemt, wordt er wel een verandering in het gebruik en het soort reizen gesignaleerd.

Bij Procap zijn we bewust bezig met kennisontwikkeling over deze thema’s, en in het bijzonder: gedragsverandering. Dit willen we graag in onze projecten tot uiting brengen. De inrichting van ons stedelijk en regionaal vervoersnetwerk is hierbij een belangrijk voorbeeld.

In het artikel van the Economist worden beleidsmakers, mobiliteitsexperts en lokale besturen uitgedaagd om de inrichting van het netwerk anders te benaderen: waar veel wereldsteden (neem Londen en New York als voorbeeld) het mobiliteitssysteem (OV, autoverkeer) ingericht hebben als een netwerk in de vorm van een ‘wiel met spaken’ (een systeem waarbij de bereikbaarheid centrum – regio of buitenwijk centraal staat), wordt er juist gepleit voor een netwerkbenadering als ‘spinnenweb’. Dit heeft ermee te maken dat de reispatronen dusdanig veranderd zijn dat er minder van regio/buitenwijk naar stad gereisd wordt, en juist meer om de stad heen, van het ene subcentrum of wijk naar het andere. Van binnen naar buiten, maar juist ook van links naar rechts.

Op Nederlands niveau gaat het wellicht niet helemaal op, maar ook hier is een verandering in reispatronen te zien: reizigers gaan verder van het werk wonen, en kunnen straks niet per se allemaal gebruik maken van dezelfde ‘spaak’ richting het centrum – des te belangrijker een goede verbinding met omliggende gemeenten, dorpen of wijken is. Het versterken van de netwerkrelatie met omliggende gebieden kan hierbij uitkomst bieden.

De conclusie is: ga niet standaard uit van mobiliteitspatronen zoals we ze gewend zijn, en blijf bewust van constante verandering en wellicht een wat minder voorspelbaar patroon in reisbewegingen. De kansen liggen vooral bij het focussen op de integratie van nieuwe slimme systemen (MaaS), en de flexibiliteit (die overeenkomt met die van een auto).