“Ontzorg en begeleid woningeigenaren bij verduurzaming”

Duurzaamheid heeft iets tegennatuurlijks, vindt Boy Zelle van Procap. Veel mensen kiezen liever voor instant succes dan voor de lange termijn. De lange termijn kost ons meer moeite. Dit weerhoudt de energietransitie. Boy: “De overheid moet impopulaire maatregelen nemen om een leefbare toekomst veilig te stellen.” Dat betekent: stimuleren als het kan en ontmoedigen als het moet.

De menselijke psyche is een wonderlijk iets. Boy: “Wij mensen zijn pleasure seekers. Ons persoonlijke korte termijn-belang plaatsen we vaak boven het gezamenlijke lange termijn-belang. Dit zit in onze genen, zo zijn we geprogrammeerd door het Angelsaksische markt- en denkmodel, waarbij de markt de overheid in zijn greep houdt en de overheid geen grote morele beslissingen neemt. We zitten momenteel in een stuurloze cockpit en modderen maar wat aan.”

Kantel de businesscase

Dit kan en moet anders, vindt Boy. De urgentie om de verdere opwarming van de aarde tegen te gaan is volgens hem voor iedereen duidelijk. We moeten van papier naar praktijk. De overheid moet de juiste condities creëren en impopulaire maatregelen nemen om een leefbare toekomst veilig te stellen. Boy: “Kantel de businesscase. Straf en beloon het individu met subsidies en taksen. Breng de daadwerkelijke kosten in rekening op sociaal en maatschappelijk gebied, kosten voor vervuiling, natuurschade, klimaatschade, vliegen en vleesconsumptie. Als de reële prijs wordt betaald, dan wordt iets vanzelf minder populair.”

Keuzestress vermijden

Door de hoge prijzen van gas en elektriciteit wordt het voor de consument al gemakkelijker om te kiezen voor zonnepanelen, warmtepompen en isolatie. Al met al keuzes te over. Maar het individu houdt niet van keuzestress. Boy: “Als individu spelen we niet één maar vele rollen die elkaar soms tegenwerken en waardoor het moeilijk is om keuzes te maken. Als bewoner willen we comfort en een mooie woning, als consument willen we een lage energierekening en als woningeigenaar kijken we naar de terugverdientijd van onze investering.

Van adviesbureau tot wooncoach

De keuzes zijn complex en hebben invloed op elkaar. Hoelang blijf je ergens wonen? Wat zijn de terugverdientijden? Hoe verandert je energieverbruik en het financiële plaatje als je straks misschien een elektrische auto of warmtepomp aanschaft? “Neem de tijd om je erin te verdiepen. Of schakel een extern adviesbureau in voor al je hulpvragen”, aldus Boy, die zelf ook een wooncoach in de arm nam. Voor een bedrag van 500 euro werd zijn woning ingemeten en kreeg hij een rapport. “Maar zelfs met een rapport in je hand is het spannend of de techniek werkt en goed is geïnstalleerd. Kijk maar naar isolatie. Dit moet goed gebeuren en bovendien moet je ventilatie op orde zijn, anders krijg je vochtproblemen.”

Van condities naar coaching

Volgens Boy moet de overheid de juiste condities creëren, waaronder subsidies, taksen, gunstige duurzaamheidsleningen en wet- en regelgeving. Tarieven van warmtenetten moeten eveneens aantrekkelijk worden. En voor oudere bewoners, of bewoners die binnen korte tijd willen verhuizen, moet bijvoorbeeld de gebouwgebonden lening er echt komen. Dit houdt in dat het gebouw als rechtspersoon wordt gezien, waardoor er een speciale lening voor verduurzamingsmaatregelen kan komen. Dit is allemaal randvoorwaardelijk. Uiteindelijk zijn het woningeigenaren die de keuze maken om te investeren in duurzaamheid. De complexe afwegingen en vele stappen die doorlopen moeten worden, vragen om hulp en vertrouwen. Drempels moeten worden weggenomen, daarbij is een ontzorgingsaanpak wenselijk. Bewonersadvies en begeleiding moeten zwaarder of zelfs volledig gesubsidieerd worden en aansluiten op de psyche van het individu. Voor adequate installatie en bouw van duurzame maatregelen moet de overheid toezien op de kwaliteit door te controleren of te certificeren.

Duurzaamheid is niet het enige

Ondertussen is Boy in zijn rol als projectleider bij provincie Utrecht volop bezig met de ontzorging van eigenaren van maatschappelijk vastgoed in hun verduurzamingstraject. Organisaties zoals scholen, gemeenten en zorginstellingen staan ook allemaal voor de verduurzamingsuitdaging en willen hun maatschappelijke rol hierin pakken. “Je ziet in deze doelgroepen dat er een enorm bewustzijn is over hun verantwoordelijkheid. Ons team van duurzaamheidscoaches helpt hen intensief met kennis, coaching en capaciteit. Rapporten zijn één ding. Het is veel belangrijker om te begrijpen wat bijvoorbeeld een school wil bereiken, hoe de exploitatie eruitziet en wat de toekomst van het gebouw is. Duurzaamheid is niet het enige wat hen bezighoudt, je moet de gehele situatie doorgronden en een band opbouwen. Zo is het ook voor woningeigenaren.”  

Lang verhaal kort? De juiste omstandigheden zijn pas het begin. Focus op de menselijke kant en win het vertrouwen. Dit kost tijd maar het is van doorslaggevend belang.