PBL: Kloof Randstad-platteland behoeft nuancering   

De werkgelegenheid is in de periode 1996-2022 bij vrijwel alle Nederlandse gemeenten toegenomen, blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De heersende aanname dat in bepaalde regio’s het verdwijnen van banen de oorzaak is voor het vertrek van mensen en de verschraling van het voorzieningenaanbod, klopt daarmee volgens het PBL niet.

Meer concentratie

Het PBL constateert in het rapport Waar zijn de banen in Nederland? dat de ruimtelijke concentratie van banen is toegenomen, maar dat die niet loopt langs de lijnen van Randstad versus de rest. Binnen de Randstad is sprake van aanmerkelijke verschillen. In Amsterdam en Utrecht groeide het aantal banen veel sterker dan in Rotterdam. Buiten de Randstad maakten onder meer Zwolle en Veldhoven een sterke banengroei door.

Randen

De 25 gemeenten waar de banen wel afnamen, bevinden zich aan de randen van het land. Maar iets verder uitzoomend concludeert het PBL dat de kans op een baan is in geen enkele gemeente is verslechterd, ‘ervan uitgaande dat iedereen elke baan binnen 25 kilometer kan bereiken en vervullen’. Omliggende gemeenten vangen in een dergelijk geval de banenkrimp op.

Meer keus

In het noordelijke deel van de Randstad en de regio Zwolle steeg het aantal banen tussen 1996 en 2022 beduidend harder dan het aantal inwoners in de werkzame leeftijd. Inwoners daar hebben dus meer keus op de regionale arbeidsmarkt. Grote delen van Zuid-Holland en Zeeland blijven daar significant bij achter.

Beperkte rol overheid

Volgens het PBL moet de heersende aanname op de helling dat het verdwijnen van banen de oorzaak is voor het vertrek van mensen en de verschraling van het voorzieningenaanbod. Ook ziet het planbureau slechts beperkte mogelijkheden voor de overheid in het tegengaan van ongelijke ontwikkeling. ‘Het is dan de vraag of en hoe beleid de ruimtelijke concentratie van banen in de private sector kan remmen (...) aangezien de ruimtelijke concentratie van banen samenhangt met wereldwijde, economische trends.’