Verbinding zoeken met lastige burgers

Omgevingscommunicatie was voor de overheid nooit makkelijk. Betrokken burgers werden nogal eens laat of onvolledig geïnformeerd. Onder de Omgevingswet moet dat beter gaan, maar doemen ook nieuwe dilemma’s op.

Grote ergernis  

Elke dag sjezen er meer dan 450 fietsers tegen de rijrichting in over het fietspad van de Erasmusbrug in Rotterdam. Gevaarlijk en een grote ergernis voor de mensen die zich wel aan de voorgeschreven rijrichting houden. Afgelopen juni liet de gemeente de leus: ‘Roep boe tegen spookfietsers’ met witte verf op het asfalt kalken. Of er daadwerkelijk weleens boe wordt geroepen is niet duidelijk, maar het aantal spookfietsers daalde wel met 10 procent, zegt Ellen Persoon van de gemeente. 

Communicatie op de plek
Eén van de sterke kanten van deze Rotterdamse aanpak is dat de gemeente communiceert op de plek waar het omgaat, zegt Sander van Waveren, fractievoorzitter van het CDA in de Utrechtse gemeenteraad. Dat gebeurt volgens hem nog veel te weinig. Half september meldde de Utrechtse editie van het Algemeen Dagblad dat een groep Vleutenaren ‘boos en verdrietig’ was, omdat ‘ineens’ een rij monumentale bomen langs een fraai laantje was gekapt. Volgens de gemeente Utrecht en AM Wonen, de betrokken ontwikkelaar, zijn ‘alle procedures juist doorlopen’. Dat gelooft hij best, zegt Van Waveren. ‘Maar de inspraak bij zo’n langdurig bouwproject vindt járen voordat er daadwerkelijk iets gaat veranderen al plaats en zo’n papieren plan is soms niet erg duidelijk.’ 

Leerpuntjes 
Als externe communicatieadviseur ziet zij wel wat ‘leerpuntjes’ waar het omgevingscommunicatie van de overheid betreft, zegt Petra Raas van BijlPR, een bureau dat voor diverse overheden werkt. ‘Bij grote bouwprojecten zie je vaak dat de communicatie in de uitvoeringsfase bij de aannemer ligt. Maar wil je als gemeente de reputatie van je project in die fase uit handen geven? Je moet als gemeente over je grenzen heen willen kijken en voeling willen houden met zo’n project. Dus voor je het stokje overdraagt, goede afspraken maken en je wensen rondom communicatie op tafel leggen. En niet maar ‘hopen’ dat de aannemer er net zo zorgvuldig mee omgaat als jij in het voortraject hebt gedaan.’

Eén project
Raas: ‘Het maakt de burgers helemaal niets uit wie in welke fase waar over gaat. Zij zien het als één project. Ze denken niet: hiervoor moet ik bij de gemeente zijn en daarvoor bij de aannemer.’ Door burgers vroeg bij plannen te betrekken maak je die vaak beter, is haar ervaring. ‘Zij kennen hun omgeving en weten wat er leeft. Bij de dijkversterking in Gouda heeft het waterschap in een heel vroeg stadium contact gezocht en naar de wensen en zorgen gevraagd. Door de inbreng van de buurt is er nu een fantastisch struinpad langs de Hollandsche IJssel.’ 

Betrouwbaar zijn
Als externe partij kijk je soms wat meer ‘van buiten naar binnen’, omschrijft ze. ‘Als je bij de overheid werkt ken je alle mitsen en maren, in elke fase van de procedure. Dan ben je soms geneigd om te communiceren vanuit een bepaalde procesfase. We zitten nu in de planvorming dus we praten hier alleen over de planvorming. Maar de burger wil op dat moment al weten: kom ik straks nog wel met mijn trekker van mijn land af.’ Betrouwbaar zijn, benadrukt ze: ‘Niet zeggen: het valt wel mee als er vervolgens drie weken een heimachine gaat draaien.’ 

Lees het hele verhaal over overheidscommunicatie deze week in BB18 (inlog).