Het verbod op samenwonen

Het ruimtegebruik voor wonen laat mij niet los. In mijn vorige column vroeg ik me af of er aan de klimaattafels serieus naar dit onderwerp wordt gekeken. En dan vanuit het perspectief: ruimte die je niet hebt, daarin hoef je niet te stoken. Maar er speelt nog iets anders.  

Groter wonen

Recent kwam het Centraal Bureau voor de Statistiek met een paar aardige cijfers naar buiten. In het gewilde Amsterdam wonen mensen op gemiddeld 49 vierkante meter. In heel Nederland is dat gemiddeld 65 per persoon. Dat is heel veel. Vroeger woonde een heel gezin op zo’n oppervlakte. We wonen steeds groter en komen mede daardoor in de problemen. 

Meer schulden

Zo’n 30 jaar geleden vonden we 17 procent van het inkomen aan wonen besteden redelijk. Tegenwoordig geven starters, mensen met een laag inkomen, traditionele kostwinnersgezinnen en mensen met een uitkering of alleen AOW – al met al een groot deel van de samenleving –  wel 30 tot 50 procent van hun inkomen aan wonen uit. Steeds meer mensen kunnen dat niet of nauwelijks meer opbrengen  en belanden in de schulden. Organisaties als NIBUD trekken aan de bel. En dan moeten we nog meer bijbouwen? 

Niet praktisch

Dat kan beslist anders. Maar tussen droom en daad staan wetten en praktische bezwaren. In dit geval zijn het vooral de wetten en regels die burgers en bouwwereld beletten creatief en praktisch met ‘woonruimte’ om te gaan.

Knip en klimaat

Mensen met een eigen inkomen en een ruim huis zijn nog het beste af. Zij kunnen een deel van hun huis verhuren. Als de gemeente en de bank een beetje meewerken, kunnen ze hun huis ook splitsen. Beide opties zijn financieel aantrekkelijk. Met de extra inkomsten kunnen de verbouwing én verduurzaming van de woning worden betaald. Bovendien kun je gewoon op de eigen stek blijven wonen. Fijn voor later, de knip en het klimaat.

Naar binnen geharkt

Maar neem Kees die met zijn geliefde wil samenwonen of in zijn huis voor z’n moeder wil zorgen. Die krijgt te maken met de woningcorporatie, wordt gekort op zijn uitkering en krijgt minder huursubsidie omdat er nu twee inkomens op het adres zijn. Zijn financiële voordeel wordt meteen door de overheid naar binnen geharkt. De businesscase valt voor hem zeer onvoordelig uit. Ook ma’s AOW gaat omlaag. Samenwonenden krijgen 366 euro per maand minder. En dan is het maar afwachten of ma nog wel thuiszorg krijgt als ze met een potentiële mantelzorger in huis woont.   

Niet houdbaar
Voor mensen die afhankelijk zijn van uitkering, toeslag of thuiszorg of in een huurhuis wonen lijkt er een soort verbod op samenwonen of woningdeling te bestaan. Niet letterlijk, maar het wordt je niet makkelijk gemaakt. De regels bieden geen ruimte (mag niet), zijn financieel onaantrekkelijk (scheelt al snel honderden euro’s) of ingewikkeld (veel uitzoekwerk) en bieden geen zekerheid (iedere instanties past de regels op een andere manier toe). Daarbij werken ze ruimteverspilling in de hand. Wat mij betreft echt een punt voor de Klimaattafels. Want slimmer gebruik van bestaande woonruimte is duurzamer en beter voor mens en klimaat.  

Ingrid de Moel 

Lees hier meer columns van Ingrid de Moel.