Ook in Overijssel turbinestress tussen provincie en gemeenten

Net als elders in Nederland bestaat ook in Overijssel spanning tussen de provincie en gemeenten over de plaatsing van windturbines. Zowel de gemeente Enschede, als Hof van Twente en Wierden zijn in verzet tegen de voorkeursgebieden die de provincie heeft aangewezen en de mogelijkheid dat dwang zal plaatsvinden. Hetzelfde speelt momenteel in provincies als Utrecht en Gelderland.

Wachten op de landelijke normen

In Enschede heeft duurzaamheidswethouder Niels van den Berg, lid van Burgerbelangen Enschede, bekend gemaakt niet eerder een besluit te willen nemen voordat medio 2025 nieuwe landelijke turbinenormen zijn vastgesteld. Deze normen betreffen het geluid van de windturbines, de afstand tot bijvoorbeeld natuurgebieden en woningen, het effect van slagschaduwen en de lichthinder. Volgens de Commissie m.e.r. leidden windturbines in 2019 tot ernstige geluidshinder voor 28.000 Nederlanders. Afgelopen oktober bracht het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een concept uit voor de nieuwe normen, waarop ruim vijfhonderd zienswijzen zouden zijn ingediend.

Het Interprovinciaal Overleg (IPO) bleek in zijn zienswijze kritisch op het opnemen van een absolute afstandsnorm. ‘Een afstandsnorm vermindert (...) significant de plaatsingsruimte van windturbines’, schreef de koepelorganisatie onder meer. Bovendien zou een vaste afstandsnorm ongelijke bescherming aan burgers geven. ‘Ongelijk omdat geluidshinder sterk afhankelijk is van de specifieke lokale situatie zoals de ondergrond, bodem en geografische factoren.’

Minder ruimte in Enschede

De plaatsingsruimte lijkt inderdaad af te nemen. De gemeente Enschede heeft met de ontwerpnormen in het achterhoofd gekeken hoeveel turbines ze kwijt kan en wil, schrijft de wethouder. ‘Daaruit blijkt dat er in heel Enschede geen enkele plek is waar een windturbine van 280 meter hoog kan worden geplaatst. Kleiner kan wel, maar beperkter dan tot dusverre aangenomen. In het gebied bij de N18 zou één turbine van 200 en één van 230 meter hoog kunnen komen.’

De Enschedese gemeenteraad nam begin maart een motie aan, met daarin de eis: ‘er worden geen onomkeerbare besluiten genomen totdat de landelijk normen zijn vastgesteld’. De provincie Overijssel is het daar niet mee eens, en heeft volgens het gemeentebestuur ook aangegeven dat het ene turbinegebied dat de gemeente aanwijst onvoldoende is om de RES-doelen te halen.

De rug recht

Het gemeentebestuur waarschuwt de raadsleden dat als Enschede nu geen programmeerafspraak met de provincie maakt, dat de gemeente wordt toegevoegd aan de categorie ‘restgebied’. Dat houdt, volgens het college van B&W, het risico in dat Enschede straks zelfs nog meer turbines moet plaatsen om het RES-doel rond te krijgen. Toch wil het gemeentebestuur de rug recht houden:

‘Wij zien ook dat we onder druk worden gezet en het niet meegaan met programmeerafspraken kan betekenen dat er in een worst case scenario vanaf dit najaar heel Enschede wordt opengezet als zoekgebied met alle mogelijke gevolgen van dien. Tegelijkertijd wil het college richting de inwoners van Enschede de lijn aan houden om te wachten op de definitief vastgestelde normen vanuit het zorgvuldigheid principe en het principe betrouwbare overheid.’

Naar de rechter?

Juridische stappen sluit het Enschedese college niet uit: ‘Hoewel we onderkennen dat dit een risico is, zien wij aanleiding om [te denken dat] als dit gebeurt, wij kans hebben op eventueel succesvol procederen.’

Ook de raad van de gemeente Wierden noemt de rechter, in een aangenomen motie van december. Daarin spreken de partijen Nieuw Enter Wierde en SGP over de ‘dreigende druk’ van de provincie. De motie eist van het college: ‘zolang de nationale windturbinebepalingen leefomgeving nog niet is ingegaan, tegen initiatieven die niet binnen ons gemeentelijk beleid passen alle rechtsmiddelen te gebruiken om deze tegen te gaan, zo nodig tot aan het hoogste orgaan.’

Minder strikte normen

Tot slot heeft de gemeente van Hof van Twente eind februari een kritische brief aan de provincie Overijssel gepost.  Daarin schrijft het gemeentebestuur dat het provinciale omgevingseffectrapport windlocaties in kaart brengt ‘waar naar het oordeel van de gemeenten geen reële kans is om windenergie-projecten te realiseren.’ De reden daarvoor zou zijn, aldus Hof van Twente, dat de provincie minder strikte normen hanteert ‘dan de concept landelijke milieunormen voor windenergie en/ of afwijken van meer gangbare uitgangspunten’.