Stikstofplannen verre van voldoende
De plannen van provincies en rijk om de uitstoot van stikstof terug te dringen gaan niet ver genoeg.
Boeren zullen ’veel meer kostbare en vergaande maatregelen op hun bedrijf moeten doorvoeren’, als de overheid de doelen in 2030 of 2035 wil halen. Dat concluderen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de universiteit in Wageningen (WUR) en ingenieursbureau Deltares in een gezamenlijk onderzoek.
Ongekende omvang
In dat geval moet de veestapel nog verder inkrimpen, moeten natuurgebieden worden uitgebreid, en moet de gebruikswijze van honderdduizenden hectaren landbouwgrond ook veranderen. Het is ‘niet plausibel’ dat dit allemaal binnen tien jaar gaat lukken, ‘gezien de ongekende omvang van deze opgaven’.
24 miljard
Het rijk heeft ruim 24 miljard euro uitgetrokken om de landbouw duurzamer te maken. Provincies denken echter dat zulke veranderingen ruim het dubbele kosten. De instanties adviseren om prioriteiten te stellen. Zo zouden gebieden waar de natuur sterk achteruitgaat bijvoorbeeld voorrang kunnen krijgen.
Afgebouwd
De onderzoekers vragen zich ook af of de overheid wel in staat is om de landbouw in zo'n korte tijd om te gooien. De voorstellen ‘vragen om een machinerie die veel sneller draait dan in het verleden’, terwijl de capaciteit en de expertise juist zijn afgebouwd. Verder moet duidelijk zijn wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat voorkomt dat het rijk en de provincies naar elkaar blijven wijzen.
Verschillen
De instellingen zien ook verschillen tussen de provincies. Zo trekt Groningen ongeveer 745 miljoen euro uit om zoet water beschikbaar te houden en verzilting tegen te gaan, terwijl het in Noord-Holland om 12 miljoen euro gaat.
Scherpe keuzes
Het Interprovinciaal Overleg (IPO) noemt de uitkomsten van het rapport ‘in de lijn der verwachting’. Volgens een woordvoerder worden de pakketten met maatregelen ‘voortdurend bijgesteld’. Volgens het IPO laat het rapport zien dat er 'scherpe keuzes' gemaakt moeten worden bij de verdere ontwikkeling van de plannen. De provincies hebben zich ‘achter de doelen geschaard’ voor een lagere stikstofuitstoot, maar het IPO benadrukt dat het om een ‘gedeelde verantwoordelijkheid’ gaat met het rijk.
58 miljard
Zo hebben provincies voldoende geld nodig om aan hun deel van de doelen te voldoen, zegt de woordvoerder. Provincies vroegen om 58 miljard euro, het rijk denkt eerder aan zo'n 24 miljard. Of de miljarden er überhaupt komen is nog maar de vraag, aangezien een definitief besluit erover is uitgesteld tot na de formatie van een nieuw kabinet.
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Het is nogal irritant dat de genoemde instanties zich voornamelijk blijven focussen op de land- en tuinbouw. Dit terwijl de stikstofdossier zich in relatie met de totale problematiek beperkt afspeelt in deze sector. Wanneer gaan zij zich vooral eens richten op de meest relevante sectoren?
Nederland zit op slot omdat de overheid voor elk plan of project dat extra stikstofoxide of ammoniak uitstoot, een AERIUS berekening (Voortoets) eist van de stikstofdepositie. En een Passende Beoordeling als uit deze berekening blijkt dat de stikstofdepositie hoger is dan 0,005 mol per hectare per jaar.
Er is volgens de Wnb en de Habitatrichtlijn alleen een Natuurvergunning nodig voor een plan of project die significante effecten veroorzaakt. En een Passende Beoordeling als een plan of project significante effecten kan veroorzaken. Dat een stikstofdepositie van iets meer dan 0,005 mol per hectare per jaar geen significant effect kan veroorzaken, mag duidelijk zijn. Want een stikstofdepositie van 0,005 mol per hectare per jaar is ongeveer 1.000 suikerkorreltjes kunstmest* op 10.000 vierkante meter per jaar. In het zakje suiker bij de koffie zitten 4.000 korreltjes.
Nederland kan van het stikstofslot als de overheid alleen AERIUS berekeningen eist voor plannen en projecten die een stikstofdepositie kunnen veroorzaken waarvan is aangetoond dat die significante effecten kunnen hebben (meer dan 714 mol/ha/jaar) of rekenkundig een extra bijdrage kunnen leveren aan de totale stikstofdepositie (meer dan 50 mol/ha/jaar).
Nederland van het stikstofslot krijgen was het belangrijkste argument om de 'doelen' voor 2030 en 2035 in de Wnb op te nemen. Die 'doelen' zullen waarschijnlijk als sneeuw voor de zon verdwijnen als Nederland van het stikstofslot is door - net als in alle andere Europese landen** - alleen een Voortoets of Passende beoordeling te eisen voor plannen en projecten die significante effecten kunnen veroorzaken.
Bovenstaande betekent niet dat ik van mening ben dat er geen geld hoeft te worden uitgetrokken om landbouw duurzamer te maken. Maar als die 24 miljard euro wordt uitgegeven aan het uitkopen van zogenaamde piekbelasters of aan andere maatregelen om de stikstofdepositie met een paar mol te verminderen, dan is dit weggegooid geld. Want dergelijke maatregelen zullen geen enkel effect hebben op de instandhoudingsdoelstellingen voor Natura 2000 gebieden, het vernietigen van regenwouden door het verbouwen van soja of dierenwelzijn.
@ Hans Bakker: de stikstofcrisis heeft niks te maken met 'algemeen belang'.
* uitgaande van kunstmest met 7 (massa) % procent stikstof (N).
** m.u.v. Vlaanderen. Maar Vlaanderen is geen land.