Omgevingswet gaat ‘hoop ellende’ teweegbrengen  

'De Omgevingswet wordt gepresenteerd als meer ruimte voor de initiatiefnemer’, zegt Sorgdrager. ‘En dan heeft men het altijd over iemand die een dak­kapel wil bouwen. (...) Maar het gaat niet over de grote partijen die straks kunnen doen wat ze willen.’ Daarom pleit zij er net als Van Aartsen voor om de invoering van de Omgevingswet per 1 januari volgend jaar (afgelopen maart goedgekeurd door de Eerste Kamer) alsnog te schrappen.

Complicatie

Beide ex-ministers met een uitgebreid cv op milieugebied maakten in 2021 deel uit van de commissie-VTH. Die kwam in 2021 met een alarmerend rapport over het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving: het was te vrijblijvend en versnipperd. Twee jaar na dato stellen Van Aartsen en Sorgdrager in een uitgebreid interview met Binnenlands Bestuur vast dat omgevingsdiensten hun taken kordater ter hand nemen. Maar ook dat er vanaf volgend jaar een complicatie opdoemt: de Omgevingswet.

Hoop ellende

Sorgdrager: 'Ik ben geen groot fan van de Omgevingswet.’
Van Aartsen, zachtjes: ‘Ik ook niet.’
Sorgdrager: ‘Ten eerste. Wetgevingstechnisch is het een oplossing voor een schijnprobleem. Of er voor de initiatiefnemer straks nou één loket is of meerdere – achter de loketten moet door gemeenten hetzelfde werk worden gedaan. Ten tweede. Die Omgevingswet geeft op bepaalde punten gemeenten best veel ruimte. Ik ben bang dat in de loop van de tijd de grote initiatiefnemers alles voor het zeggen krijgen.'

Problemen

Ja, er is normstelling vanuit Europa, beaamt Sorgrager maar niet in alles. 'Dat kan een hoop ellende teweegbrengen. Zeker, een initiatiefnemer moet participatie organiseren. Maar ik zie niet voor me dat het altijd op een goeie manier gebeurt, zodat omwonende burgers ook nog wat te zeggen krijgen. Ik vrees dat die alleen informatie krijgen over wat er gaat gebeuren. En voor gemeenten is het ook moeilijk. Die hebben alle capaciteit op VTH-gebied in de omgevingsdienst gestopt. Die wil graag adviseren, maar hoe zwaar weegt dat advies? Nee, ik zie met de Omgevingswet een hele hoop problemen ontstaan. Nog afgezien van de haperende techniek in het digitale stelsel.’

Monstrum

Van Aartsen: ‘Daar ben ik het helemaal mee eens. Ik maak me daar meer dan grote zorgen over. Ik vermoed dat een kabinet daarin vastloopt, op enig moment. Ik heb – als enige in Nederland, denk ik – de memorie van toelichting gelezen. Ik heb de volledige wet gelezen en er met een paar mensen over gesproken. Die zeiden stuk voor stuk: dit is een monstrum van een wet.’
Sorgdrager: ‘Qua regelgeving is het inderdaad een monstrum. Het is ook niet gek dat de Raad van State erover aan de bel heeft getrokken. Open normen, dat zijn rampen voor een bestuursrechter.’

Luchthartigheid

Van Aartsen: ‘De Omgevingswet is gebaseerd op een filosofie van een aantal jaren geleden, vanuit de gedachte van decentralisatie en meer mogelijkheden voor burgers. Terwijl we inmiddels weten hoeveel gevaren die filosofie in zich bergt. Ik verbaas me over de luchthartigheid dat de Omgevingswet nu ineens per 1 januari wordt ingevoerd. Het betekent heel veel extra werk voor de omgevingsdiensten, terwijl ze daarnaast een veel belangrijkere job hebben: zich voorbereiden op een nieuwe fase in het VTH-stelsel.’ 

Doe het niet

Sorgdrager: ‘Mijn advies over de Omgevingswet is: doe het niet. Nu kan het nog.’
Van Aartsen: ‘Precies.’

Lees het hele interview met Van Aartsen en Sorgdager deze week in BB10 (inlog).