Nog minstens tien jaar schaarste op stroomnet

'Die kaarten van nu zijn, zeg maar, de buienradar. We zijn samen met de overheid bezig voorspellende kaarten te maken, zodat bedrijven beter weten wanneer waar de schaarste opgelost is en daar ondernemingsplannen op kunnen tunen. Ondernemers zijn er altijd van uitgegaan dat elektriciteit geen issue was. Plotseling is er een nieuw speelveld. Daar moeten we aan wennen, dat je niet alleen rekening houdt met de omgevingsvergunning, maar ook het elektriciteitsnet.'

'We bereiden er ons al twee jaar op voor. Het huidige model is dat wij vermogen reserveren op basis van de piek van een verbruiker. Dus als een fabriek om vier uur 's ochtends de machines opstart en daarmee 100 procent vraagt, dan reserveren wij die in ons systeem. Als-ie de rest van de dag maar 80 procent gebruikt, zou je eigenlijk die 20 procent weg kunnen geven aan andere klanten. We hebben nu een pilot in het Amsterdams havengebied, waar congestie is. De industrie daar heeft aangegeven dat ze een deel van hun vraag op bepaalde momenten wil wegregelen.'

'We verwachten dat het tussen de 10 en 30 procent kan opleveren. De praktijk moet het leren. Het is niet genoeg om de wachtrij op te lossen. De wachtrijen op sommige plekken zijn enorm.' Hij noemt als voorbeeld een innovatie in Nijmegen-Noord, waar een supermarktketen een distributiecentrum met heel zware koelcellen heeft staan. Zodra de netbelasting in dat gebied naar 100 procent gaat, 'bellen we die supermarkt op. Die doet zijn koelcellen uit en die ruimte is er dan voor een andere klant. Die koelcel kan prima een half uur uitstaan. Ik geloof dat we zo een wachtrij van vijftien klanten hebben weggewerkt.'

'Dit werkt alleen als het geautomatiseerd is. De congestiemanagementcode schrijft dat ook voor. We hebben een half jaar implementatietijd om dit te automatiseren.' De nieuw congestiemanagementcode geldt, in tegenstelling tot de vorige, ook voor aanbieders van wind- en zonnestroom.

'Als een gemeente woningbouwambities heeft, moet ze dat met ons bespreken, zodat wij kunnen aangeven: voor die woningbouwambitie hebben wij twee hectare grond nodig voor een onderstation. Dan weten zij dat ze dat moeten reserveren. Én er zit een procedurele doorlooptijd aan. Als je met elkaar in gesprek bent, kun je zorgen dat het goed op elkaar aansluit.'

'Zeker niet. Nog niet iedere gemeente beseft de impact van een elektriciteitsstation. In Rijsenhout bij Schiphol zijn we zeven jaar lang bezig geweest een station te bouwen. We krijgen allerlei verwijten, maar het was de gemeenteraad die het telkens afkeurde. En laatst in Neerijnen wilde de gemeente (West Betuwe, HP) een bedrijventerrein en woningbouw ontwikkelen. Wij hebben de ruimte voor een station, maar vervolgens werd het bestemmingsplan in de gemeenteraad afgekeurd. Waarom? Omwonenden vonden het aangezicht niet mooi. Die wilden een andere locatie, 600 meter naar achteren. Maar dat betekent voor ons, vier, vijf jaar extra werk. Afkeuren betekent dat die woningbouw niet door kan gaan.'

'Als je een heel ambitieuze gemeente bent en van het gas af wilt en elektrisch vervoer wilt versnellen, overal zonnepanelen op de daken wilt en grote bedrijventerreinen die all-electric zijn, maar je vergeet dat je daarvoor je elektriciteitsnet moet verviervoudigen - dus vier keer zoveel stations, vier keer zoveel huisjes in de wijk - dan kun je je ambities nooit waarmaken.'