Netverzwaring: TenneT wint vierde rechtszaak op rij

Landelijk netbeheerder TenneT won woensdag zijn vierde rechtszaak van dit jaar op rij bij de Raad van State, de hoogste bestuurlijke rechter van Nederland. In alle vier gevallen gaat het om rechtszaken rond de verzwaring van het Nederlandse elektriciteitsnet, met oog op de energietransitie.

Magneetvelden

In de nieuwste zaak betrof het de aanleg van een hoogspanningsstation bij Bolsward vlakbij de snelweg A7, waarvoor de gemeente Súdwest-Fryslân al in januari 2021 een omgevingsvergunning verleende. Bezwaar werd gemaakt door een melkveehouder en een andere inwoner van Bolsward, die vreesden voor geluidsoverlast en gezondheidsschade door magneetvelden.

TenneT wil het stroomnet in west-Friesland verzwaren, maar de Bolswarder veehouder moet dan wel zes kabelcircuits door zijn landbouwgrond dulden en twee elektriciteitsmasten. De boer heeft bovendien al twee hoogspanningsleidingen door zijn terrein lopen, en ziet de nieuwe leidingen liever op een andere plek aangelegd. Zou dat gebeuren, dan kunnen de bijbehorende masten verrijzen op een belendend bedrijventerrein. Maar dat is niet mogelijk volgens TenneT, samen met de andere initiatiefnemer Windpark Fryslân. Lopen de de hoogspanningskabels langs dit alternatieve tracé, dan krijgen meerdere van de bedrijven daar er gedoe mee.

De boer beweert dat zijn familie en hij, evenals zijn vee, nu al gezondheidsschade ondervinden van de twee bestaande hoogspanningsleidingen die in zijn grond liggen. Maar de Raad van State vindt dat niet aannemelijk, omdat er qua magneetvelden 'geen gevoelige objecten liggen binnen de berekende 0,4 µT-contouren van de ondergrondse kabels en het hoogspanningsstation'. Het symbool 'μT' staat voor 'micro-Tesla', een eenheid voor magnetische waarden.

Nóg een hoogspanningstation

Twee weken terug ging de Raad van State evenmin mee in het protest van inwoners van Veenoord, in de gemeente Emmen. Het  hoogspanningsstation dat TenneT hier wenst, loopt volgens de klagers uit op geluidshinder en landschapsaantasting; er moet deels een bos tegen de vlakte.

Eind maart dit jaar stelde de gemeenteraad van Emmen het bestemmingsplan vast, nadat in 2020 zes locaties bekeken waren. De procederende inwoners wijzen op een andere van die locaties, maar volgens het eerdere onderzoek zou deze alternatieve plek problemen opleveren voor weidevogels daar. Bovendien levert die locatie technische moeilijkheden op. Ten slotte wijst een studie van adviesbureau Peutz uit dat voor laagfrequente geluiden niet gevreesd hoeft te worden. De bewoners wijzen tevergeefs op een tegenstelde studie van het Geluidburo.

Gedoogplicht

TenneT won eind juni een opvallende zaak bij de Raad van State over de 'gedoogplicht' die voormalig minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat op verzoek van de landelijke netbeheerder heeft opgelegd aan meerdere Groningse boeren. De grond van deze agrariërs ligt op de route van de 220-kv-hoogspanningsverbinding tussen de Eemshaven en de stad Groningen. Deze verbinding wordt omgebouwd naar 380 kilovolt, met oog op de extra belasting die zal volgen uit de bouw van nieuwe windparken op de Noordzee.

Na jaren praten, bereikten TenneT en de boeren geen overeenstemming over de schadevergoedingen en hoe het moet als een landbouwmachine een elektriciteitsmast beschadigd. Dit is een onverzekerbaar risico, zeggen de boeren. Daarnaast staan de masten in de weg als de agrariërs drones willen gebruiken.

Zelfs het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens (EVRM) werd door één van de klagers aangehaald, met het recht daarin verwoord op een ongestoord genot van de eigen gronden. Maar volgens de Raad van State laat het EVRM ruimte aan de Nederlandse staat om 'het gebruik van eigendom te reguleren in overeenstemming met het algemeen belang'. 

Hoogspanning in Borssele

Tot slot won TenneT begin dit jaar een rechtszaak in Zeeland, aangespannen door het bedrijf EPZ, dat eigenaar is van de kerncentrale in Borssele, en de Werkgroep Leefomgeving Borssele. Ook in dit geval gaat het om de aanlanding van toekomstige windenergie die op de Noordzee wordt opgewekt.

Het bestuurscollege van Borssele heeft voor dit bouwproject in mei 2022 een omgevingsvergunning toegekend. Maar EPZ vreest dat de nieuwe hoogspanningsleidingen een probleem vormen voor de mogelijke komst van nieuwe kerncentrales in het gebied. De Werkgroep maakt zich op haar beurt zorgen over de ecologische waarden in natuurgebied 't Sloe.

Volgens de Raad wordt de komst van mogelijke nieuwe kerncentrales in Borssele niet gehinderd door de lokale netverzwaring, alleen al omdat Borssele een formele voorkeurslocatie is voor nieuwe kernreactoren en dat de plek hiervoor geschikt moet blijven. Tot slot denkt de bestuursrechter niet dat het natuurgebied grootscheeps wordt aangetast, omdat 'al gerealiseerde groenstructuren zoveel mogelijk worden ontzien en er niet hoeft te worden gekapt'.