18 miljoen Nederlanders, waar wonen ze?

Nederland heeft donderdag 15 augustus een nieuwe mijlpaal bereikt door de grens van 18 miljoen inwoners te overschrijden. Acht jaar geleden, in 2016, werd de 17 miljoen gepasseerd. Deze snelle toename in bevolkingsaantal komt  voornamelijk door buitenlandse migratie. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) komt de grootste instroom van nieuwe inwoners uit landen als Oekraïne en Syrië.

Opvallend snelle groei

De groei van 17 naar 18 miljoen inwoners in slechts acht jaar is opvallend snel vergeleken met eerdere periodes. De toename van 16 naar 17 miljoen duurde vijftien jaar, met een gemiddelde jaarlijkse groei van 66 duizend inwoners, oftewel 0,4 procent. Na de Tweede Wereldoorlog kende Nederland een nog snellere bevolkingsgroei. Tussen 1945 en 1970 steeg het inwonertal met bijna 4 miljoen, een gemiddelde groei van 150 duizend per jaar, ofwel 1,6 procent. De huidige groei van gemiddeld 120 duizend mensen per jaar, ongeveer 0,7 procent, laat zien dat de bevolkingsontwikkeling opnieuw in een stroomversnelling is geraakt, vooral door migratie.

Dalend geboortecijfer

Tot de jaren zeventig groeide de Nederlandse bevolking vooral door een hoger geboortecijfer dan sterftecijfer. Na de babyboom direct na de Tweede Wereldoorlog daalde het geboortecijfer echter aanzienlijk. Mensen begonnen later aan kinderen en kregen er minder. Vanaf de jaren zeventig werd de bevolkingsgroei vooral beïnvloed door fluctuaties in migratiecijfers. Deze veranderingen werden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals oorlogen en politieke instabiliteit in het buitenland, economische ontwikkelingen en beleidsbeslissingen zoals de uitbreiding van Engelstalige opleidingen in Nederland.

Sterkste stijgers

De bevolkingsgroei varieert sterk per regio. In 2023 groeide Rozendaal relatief het snelst met 43,9 nieuwe inwoners per duizend bestaande inwoners, gevolgd door Waddinxveen en Wageningen. In absolute aantallen zijn de grote steden de grootste groeiers, met Amsterdam aan kop. De stad kreeg er 13.181 inwoners bij, gevolgd door Rotterdam met 6.710 nieuwe inwoners en 's-Gravenhage met 3.382. Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de 90 gemeenten waar de bevolking afnam. Vlieland noteerde de grootste krimp met 27,9 per duizend inwoners minder, gevolgd door Laren (NH) en Simpelveld.

Grootste dalers

De Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2022-2050 voorspelt dat grote en middelgrote steden, evenals de randgemeenten daaromheen, tot 2035 zullen blijven groeien. Amsterdam zal naar verwachting de meeste nieuwe inwoners ontvangen, terwijl Ouder-Amstel relatief het sterkst zal groeien met 40,9 procent. Zuidplas en Diemen volgen met respectievelijk 40,6 en 28,2 procent groei. Kleinere gemeenten aan de randen van het land, met name in het noordoosten van Groningen, Drenthe en de Achterhoek, zullen naar verwachting te maken krijgen met bevolkingskrimp. De grootste dalers in bevolking zullen waarschijnlijk Eemsdelta, Meerssen en Stein zijn.

Grote gevolgen

De verwachting is dat de Nederlandse bevolking de komende decennia blijft groeien, tot zo’n 20,6 miljoen inwoners in 2070. Migratie en een toenemende levensduur blijven de belangrijkste oorzaken van deze groei. Naar verwachting zal tegen 2040 een kwart van de bevolking 65 jaar of ouder zijn. Dat heeft grote gevolgen voor de zorg, huisvesting en arbeidsmarkt.