NAM dreigde schade aan Groningse huizen niet te betalen

Gaswinningsbedrijf NAM heeft gedreigd om deels niet te betalen voor het herstel van Groningse huizen die door gaswinning zijn beschadigd. Sinds mei 2020 heeft de NAM het rijk herhaaldelijk onder druk gezet om minder huizen te versterken dan de overheid wilde. Dat meldt NRC op basis van brieven tussen NAM en de overheid, opgevraagd met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.

Boekhoudkundig probleem

Het was al bekend dat de NAM de rekeningen van het rijk voor de versterkingsoperatie niet helemaal betaalt. Volgens de NAM is hier sprake van een 'boekhoudkundig probleem', zo meldt NRC. Op de website meldde de NAM eerder dat de overheid met haar rekeningen afwijkt 'van de principes van de overeenkomsten'. Ook zouden de rekeningen 'onvoldoende onderbouwd' zijn. De NAM heeft zich op 31 januari, zo meldde het gaswinningsbedrijf eerder, bij het Nederlands Arbitrage Instituut gemeld om het geschil met het rijk te laten beslechten.

Onvrede

NRC meldt dat het geschil is ontstaan nadat het rijk in 2018, toen is afgesproken de gaswinning te beëindigen, de verantwoordelijkheid had overgenomen om schades af te handelen en onveilige huizen te laten versterken. 'Er was grote onvrede over hoe NAM de schade en versterking aanpakte: niet ruimhartig, juridisch en zonder oog voor de kwetsbare positie van betrokken inwoners van Groningen.'

Geen discussie

De NAM kwam vervolgens op afstand te staan; de overheid zou bepalen welke huizen moesten worden verstevigd en hoe. Op haar website zei NAM eerder dat het geschil met het rijk niet gaat 'over de beleidskeuzes van de overheid die invulling geven aan de afspraken met en de wensen uit Groningen.' En: 'De NAM benadrukt dat zij de aan de gaswinning en aardbevingen gerelateerde kosten zal vergoeden. Daar is geen discussie over.'

Verouderde inzichten

Nu blijkt, aldus NRC, dat het bedrijf stelde dat de overheid woningen versterkte op basis van 'verouderde inzichten'. 'De kosten hiervan kunnen dan ook niet op de NAM worden verhaald', zo staat in een NAM-brief van juni 2020. Volgens de NAM was afgesproken dat de overheid huizen zou versterken op basis van 'de laatste bouwkundige en seismische inzichten' en dat die methodiek 'regelmatig zal worden geactualiseerd.' Dat is volgens de NAM niet gebeurd, waardoor 'een aanzienlijk aantal huizen versterkt worden op basis van verouderde normen.'

Aan de kant

Demissionair minister Sterf Blok (VVD) schoof de bezwaren van de NAM in augustus 2021 aan de kant. Hij schreef toen aan de NAM dat het overdragen van de verantwoordelijkheid betekent dat het voortaan aan de overheid is om te bepalen welke woningen op welke manier worden versterkt. De NAM, aldus Blok, moet alle kosten betalen, ook al zou de NAM de versterking zelf anders hebben uitgevoerd.

Veiligheid

De NAM herhaalt in een reactie aan NRC het argument dat ze alleen wil betalen voor versterkingen 'op basis van actuele seismische en bouwkundige inzichten. Als de overheid (...) na inspectie de uitvoering van de versterking pas jaren later uitvoert waardoor de versterking voor de veiligheid niet meer nodig is, dan zouden de kosten voor rekening van de Staat moeten blijven' of op zijn minst besproken moeten worden.