Muiden wil compensatie voor uitstel van fusie

‘Wij stonden met de voet aan de eindstreep van een proces waaraan we vier jaar hebben gewerkt. Daarom is het heel jammer dat op nietinhoudelijke gronden de fusie voorlopig niet doorgaat, terwijl de Raad van State en de ministerraad al ja tegen de herindeling hebben gezegd. Nu moeten we dus nog minstens anderhalf jaar zelfstandig door’, zegt burgemeester Annemarie Worm-de Moel (CDA).

De Kamer plaatste het herindelingsvoorstel van Bussum, Muiden, Naarden en Weesp na de val van het kabinet-Balkenende IV in de ijskast, omdat vooral de CDA-fractie moeite heeft met herindelingen waarbij één gemeente zich verzet tegen de fusie, in dit geval Bussum. Muiden (6600 inwoners en 40 fte ambtenaren) kan rijksopgaven als de bouw van drieduizend woningen in de Bloemendalerpolder en de verlegging en verdubbeling van de rijksweg A1 niet alleen uitvoeren.

‘Wij huren al dertig procent van onze ambtenaren extern in. Financieel kunnen we dat absoluut niet volhouden, behalve als wij een extra uitkering van zeven ton per jaar krijgen uit het gemeentefonds via het ministerie van BZK, of de provincie’, aldus burgemeester Worm.

Vervuiler

De provincie Noord-Holland voelt er niets voor om de beurs te trekken. De Noord-Hollandse gedeputeerde voor herindeling, Bart Heller (GroenLinks): ‘De situatie in Muiden is penibel en bij Weesp zie je het ook minder worden, maar het is aan Den Haag om met een oplossing te komen. Het uitstel van de herindeling is niet veroorzaakt door de betreffende gemeenten noch door de provincie. En dan mag Eddy Bilder [CDA-Kamerlid en woordvoerder herindeling - red.] wel roepen dat de provincie dat maar moet oplossen, maar dat vind ik heel erg gemakkelijk. De vervuiler betaalt, en die zit in Den Haag. Wij als provincie hebben ons werk gedaan, Den Haag is al twee jaar aan zet.’

In april 2008 heeft de provincie Noord-Holland het voorstel voor de Gooise fusie ingediend bij staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, Ank Bijleveld (CDA). Zij schakelde vanwege het verzet van Bussum een commissie van wijzen in onder leiding van oud-CDA-bestuurder Wolter Lemstra. Deze commissie adviseerde de herindeling door te zetten, omdat alleen een grote fusiegemeente alle bovengemeentelijke taken zoals woningbouw en infrastructuur kan uitvoeren. Daarmee negeerde Lemstra het verzet van Bussum.

Nadat de Raad van State afgelopen najaar ook positief adviseerde over de wijze waarop de Gooise fusie was voorbereid, kreeg Bijleveld van het kabinet groen licht om het fusievoorstel aan de Tweede Kamer aan te bieden. Gedeputeerde Heller begrijpt niet waarom de Tweede Kamer zijn werk niet doet. ‘Daarvoor worden de leden betaald: om een besluit te nemen. De gemeenten en hun organisaties verkeren al drie, vier jaar in onzekerheid. Als je rekent op een lange kabinetsformatie gaat er misschien wel een jaar overheen voordat duidelijk is hoe het verder gaat. Ik vind het bestuurlijk onfatsoenlijk van de Kamer om gemeenten zoveel jaren in onzekerheid te laten’.

Sinds het Kamerbesluit om de Gooise fusie tot de nieuwe gemeente Naardermeer controversieel te verklaren, voert de provincie overleg met de betrokken gemeenten. Bussum heeft aangeboden de bestuurlijk zwakkere buren te helpen.

‘Bussum wil meer doen in gewestelijk verband, maar dat is onvoldoende en biedt geen oplossing voor alle problemen’, zegt Heller. ‘Bussum doet al dingen voor ons. Wij zullen na interne discussie met al onze buren contact leggen om te zien wat we samen kunnen doen’, aldus de Muider burgemeester Worm. ‘Bussum is een goed draaiende gemeente, maar heeft niet de omvang om heel gemakkelijk taken er bij te doen’, zegt wethouder Jan Heybroek van Weesp (17.500 inwoners, 170 fte).

Met 31 duizend inwoners is Bussum een stuk groter dan Weesp en Naarden (ieder 17.500 inwoners). Heybroek: ‘Ik ben in Blaricum betrokken geweest bij het opzetten van de BEL-gemeente, de samenwerking tussen Blaricum, Eemnes en Laren en vergelijk de situatie hier ook maar even voor het gemak met een Ten Boer-achtige situatie. Die gemeente kon een beroep doen op de gemeente Groningen. Dat is hier qua omvang echt niet aan de orde.’

Heybroek verwacht dat een mogelijke fusie - ‘als dat doorgaat’ - op zijn vroegst 1 januari 2012 gerealiseerd kan worden. ‘Uit praktische overwegingen is het niet meer geloofwaardig om rekening te houden met herindeling. Het betekent dat wij moeten reorganiseren binnen het gegeven dat we een zelfstandige gemeente blijven, terwijl wij bestuurlijk blijven inzetten op herindeling.’

Controversiële herindelingen

De Tweede Kamer heeft drie gemeentelijke herindelingen controversieel verklaard. Het gaat om de Gooische fusie van Naarden, Bussum, Muiden en Weesp. In dit geval ligt Bussum dwars. De fusie van Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg. De inwoners van Renswoude hebben zich in een referendum tegen de herindeling uitgesproken. In Limburg is Bergen tegen een fusie met Gennep en Mook & Middelaar.

De overige herindelingen (Zuidwest-Friesland, Medemblik, Eijsden-Margraten, Stichtse Vecht, Abcoude en Ronde Venen; Lith en Oss) wil de Tweede Kamer voor de verkiezingen van 9 juni afhandelen.