Niet meer bouwen in kwetsbare gebieden

'Bij de keuze voor bouwlocaties worden de (zeer) kwetsbare gebieden (zoals zeer diepe polders met een slappe ondergrond) vermeden.' Dat schrijven ministers Marc Harbers (VVD) van Binnenlandse Zaken en Hugo de Jonge (CDA) voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in een brief aan de Tweede Kamer. 'Bij locaties met kwetsbaarheden zal meer inspanning nodig zijn voor de gebiedsinrichting en de bouwwijze.'

Schuren

Wat het verschil is tussen (zeer) kwetsbare gebieden en 'locaties met kwetsbaarheden' maakt de brief niet duidelijk. Wel is duidelijk dat er ruimte blijft om te bouwen. De ministers schrijven immers: 'De belangen van de woningbouwopgave en klimaatadaptatie kunnen in de praktijk soms schuren, bijvoorbeeld bij het bouwen in diepe polders en langs de grote rivieren en beken zullen nadrukkelijk afwegingen moeten worden gemaakt.'  

Waterrobuust

Volgens de brief is er veel winst te halen 'door klimaatbestendig en waterrobuust bouwen de norm te maken'. Daarvoor wordt nu veel 'nader uitgewerkt', geven De Jonge en Harbers aan. Een al 'in gang gezette maatregel' is dat water en bodem sturend worden bij ruimtelijke ontwikkelingen. 'Daarbij zullen we locatiekeuze, locatie-inrichting en bouwwijzen in samenhang bezien.'

Zettingsgevoelig

De ministers schrijven hun brief als reactie op adviezen die de Deltacommissaris op 1 september en 3 december jl. heeft gegeven over woningbouw en klimaatadaptatie. De Deltacommissaris waarschuwt daarin dat zo'n 820.000 woningen zijn beoogd 'in overstroombaar, slap, zettingsgevoelig en nat gebied', zo citeren de bewindspersonen de adviezen, en dat huidige plannen amper letten op het water- en bodemsysteem en de gevolgen van klimaatverandering.

Stuurbaarheid

Maar ja, de Randstad trekt nu eenmaal veel woningzoekenden en 'de stuurbaarheid van woonvoorkeuren (is) beperkt', redeneren Harbers en De Jonge. 'Het op korte termijn aansturen op een andere verdeling van de woningbouw over het land vormt daarmee geen oplossing voor de huidige krapte op de woningmarkt.'

100.000 woningen

Het ministerie van I&W werkt nog dit jaar criteria uit voor 'water en bodem sturend' bouwen. Volgens de ministers zullen deze criteria vergevorderde woningbouwplannen niet in de wielen rijden. 'We moeten voorkomen', schrijven de twee ministers, dat de criteria vertraging opleveren voor het nieuwbouwtempo van 100.000 woningen per jaar.

Landelijke maatlat

Om toch te bouwen in kwetsbare gebieden is aangepast bouwen nodig. Het rijk zal een 'landelijke maatlat' ontwikkelen voor 'klimaatadapatief bouwen in ruimtelijke ontwikkelingen', die ook zal gelden voor het klimaatbestendig maken van de bestaande bebouwde omgeving. De maatlat behandelt de thema's hitte, wateroverlast, droogte en overstroming.

Bodemdaling

De Deltacommissaris heeft speciale aandacht gevraagd voor bouwen in gebieden met bodemdaling. Bouwen in 'zettingsgevoelige gebieden' is volgens hem onwenselijk, tenzij strenge eisen worden nageleefd voor bouwrijp maken en er geen kosten worden afgewenteld op het waterbeheer. Dat kan met onder andere flexibele huisaansluitingen, verhoogd aanleggen infrastructuur en voldoende waterberging. In hoeverre de ministers bouwen in 'zettingsgevoelige gebieden' willen tegengaan maakt de Kamerbrief niet duidelijk.

Bestuurlijke akkoorden

Klimaatbestendig bouwen moet in elk geval, zo schrijven de twee, deel gaan uitmaken van de bestuurlijke akkoorden over woningbouw die met provincies (voor 1 oktober 2022) en gemeenten (voor 1 januari 2023) worden afgesloten. In hoeverre de regering regels gaat aanpassen om ervoor te zorgen dat water, bodem en klimaatadaptatie meetellen bij planontwikkeling, onderzoeken de ministers nog. Voor woningbouw waaraan het rijk meebetaalt zijn klimaatadaptatie en waterrobuustheid voortaan verplicht.

Ruimtelijke reserveringen

Eind 2022 verwachten de ministers de kamer te informeren 'over de uitwerking van 'water en bodem sturend in ruimtelijke planvorming', de landelijke maatlat groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving en de noodzakelijke ruimtelijke reserveringen.'