Gemeenten een stuk duurzamer

Veruit de meeste gemeenten staan er economisch een stuk beter voor dan een jaar geleden. Ook in het milieu en het sociaal-culturele domein tekent zich vooruitgang af. Kleine gemeenten scoren het best. Voormalige industriegebieden blijven nog altijd achter.  

Stand van zaken

Dat blijkt uit de jaarlijkse ‘Nationale monitor duurzame gemeenten’ van Telos, het kenniscentrum dat is verbonden aan Tilburg University. Aan de hand van 109 indicatoren geven de onderzoekers voor elke gemeente de stand van zaken weer. In de beoordeling worden ecologische, sociaal-culturele en economische domeinen meegewogen.

Vooruitgang
‘Voor het eerst merken we over de hele linie vooruitgang’, zegt hoogleraar duurzame ontwikkeling Bastiaan Zoeteman, een van de opstellers van het rapport. ‘Ook in het sociaal-cultureel domein, waar  de scores de afgelopen jaren nog achteruit gingen. Al is het een gemêleerd beeld. Het herstel zet nog lang niet overal door.’ Gemeten over de laatste vier jaar presteert de helft van de gemeenten op sociaal-cultureel gebied zelfs slechter dan in 2014. 

Panacee
Onderaan de lijst van 2017 prijken wederom vooral krimp- en voormalige industriegemeenten, zoals in Noordoost-Groningen. Zoeteman: ‘Op milieugebied hebben ze vorderingen gemaakt, maar sociaal-cultureel blijven ze achter bij de rest. Lang hebben we gedacht dat economische groei het panacee zou zijn om die problematiek op te lossen. Maar dit blijkt in deze specifieke gebieden niet zo te werken. De industrie heeft vroeger grote groepen van laaggeschoolden aangetrokken die je niet zomaar kunt geschikt kunt maken voor een baan in, bijvoorbeeld, de ict. Rijk en provincie zullen hier echt moeten bijspringen.’

Midden-oosten
De sterkste groei was het afgelopen jaar niet meer te vinden in de Randstad, maar in de regio’s Amersfoort, Zwolle en delen van de Achterhoek: het ‘midden-oosten van Nederland’, zoals Zoeteman het typeert. ‘Daar merk je de invloed van de Bible belt’, verklaart hij. ‘De sociale cohesie is er nog altijd een factor bij de aanpak van sociale problemen. Tegelijkertijd is het een relatief groen gebied met veel natuur, maar ook met ruimte voor bedrijven die in de dichtslibbende Randstad moeilijk hun plek kunnen vinden.’

Kleine gemeenten
Gemiddeld genomen scoren kleine gemeenten in de duurzaamheidsmonitor nog steeds het best. Hun achterstand op economisch gebied compenseren ze op het onderdeel milieu en op sociaal-cultureel vlak. Ook profiteren ze vaak van economische groei in nabij gelegen grote gemeenten doordat hun burgers daar werk vinden en thuis genieten van de sociale en milieuvoordelen. Middelgrote centrumgemeenten komen relatief slecht uit de bus.

Kijk op www.telos.nl voor de volledige onderzoeksgegevens