Inzichtrijk rondje snuffelen naar kernenergie

Naar aanleiding van het ENCO-rapport schreef minister Wiebes in september de aanbiedingsbrief aan de Tweede Kamer dat 'kernenergie één van de kosteneffectieve opties is' na 2030. Dit vond ik een interessante opmerking waar ik eens meer tijd aan wilde besteden.

Immers kernenergie is een beladen onderwerp. Bovendien hebben de alternatieven (wind- en zonne-energie) een alsmaar dalende kostprijs voor de geproduceerde kWh, terwijl bij kernenergie de rek er na zeventig jaar wel uit is. Ik hoefde geen moeite te doen, de antwoorden kwamen naar me toe.

Wim Turkenburg (emeritus professor Universiteit Utrecht) meldde aan de NOS dat de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Brabant hem hebben bevraagd over kernenergie. Hij kreeg ook vragen over de thorium-reactor, die veiliger is dan de huidige type kerncentrales en bovendien minder radioactief afval produceert. In maart hadden Flevoland (Motie Kernenergie Thorium, 3 maart 2020) en Overijssel interesse in deze reactor. Turkenburg moest bij de NOS teleurstellen: de thorium-reactor heeft kennis en techniek nodig die er pas in 2050 zal zijn. Het ENCO-rapport gaat over de huidige vorm van kernenergie.

Ik bleef dus geïnteresseerd, want ENCO is een specialist op kernenergie. Dit bureau biedt een scala aan diensten aan bij de plaatsing, haalbaarheid, bouw en exploitatie van kerncentrales, het vervoer en beheer van radioactief afval, milieuveiligheid en stralingsbescherming. U leest meer op hun site wanneer u daar klikt op 'find out more'. Ik snuffelde in hun rapport waarin stond dat kernenergie met gemiddeld 7,4 cent/kWh een 1,1 cent/kWh (15%) goedkoper was dan wind-op-zee met, in een overlappende range van 6,4 tot 11,1 cent/kWh. Goedkoper, maar niet echt indrukwekkend.

Verder snuffelend vond ik al vrij snel het rapport van Berenschot (adviesbureau op bestuur en maatschappij) en Kalavasta (consultancy op duurzame strategie) uit april dit jaar, gemaakt voor Wiebes'  ministerie van Economische Zaken en Klimaat. In dit rapport over de kerncentrales in energiescenario’s voor 2050, staat dat kernenergie in verschillende scenario’s te duur is. En dat is niet wat in het ENCO rapport stond waar Wiebes in september mee kwam.

Zonder moeite vond ik het antwoord van Kalavasta op het ENCO-rapport. Stevige kritiek: ENCO had investeringskosten genomen van zon en wind in 2040 die hoger zijn dan de huidige investeringskosten, ENCO had geen peer review gedaan waarbij tekortkomingen wellicht waren ontdekt. Verder stelt Kalavasta dat van de acht bestudeerde varianten met kernenergie slechts eentje niet duurder was dan wind en zon, maar dat die niet paste in de huidige elektriciteitsmarkt.

Patstelling ... Wat nu? Nu hebben de Duitsers meer kerncentrales dan wij, dus even bij de oosterburen snuffelen. Het DIW is het Duitse Instituut voor Economisch Onderzoek zoekt zaken uit voor hun overheid. Deze Duitsers zijn niet alleen gründlich, maar schrijven ook in het Engels over kernenergie (2019). De Duitse conclusies zijn duidelijk en huiveringwekkend: kernenergie heeft nooit economisch gerendeerd in een private economie en dit zal ook zo in de toekomst blijven. Het DIW becijferde dat het verlies op een investering in kernenergie gemiddeld om en nabij de 5 miljard euro ligt. Overheden namen dit verlies, veelal vanwege de militaire belangen bij kernenergie: het maakte namelijk de productie van kernwapens gemakkelijker.

Bij verliezen van 5 miljard per investering in kernenergie, ontkomen we er niet aan: tijd besteden aan het kritisch doorsnuffelen van meerdere rapporten over kernenergie en de alternatieven. In onze huidige wereld van one-liners en proefballonnen moeten we weer ouderwets de boeken in, of e-readers zo u wilt. Dit rondsnuffelen kost tijd en inzet, maar is zeker de moeite waard met 5 miljard belastinggeld op tafel. Om de woorden van de button op de ENCO site te citeren: Find out more!

Jan-Henk Welink 

Lees hier meer columns van Jan-Henk Welink